TÜRK DIŞ POLİTİKASI VE GÜNCEL MESELELER
Y
urt dışında yaşayan 7 milyona yakın vatandaşımızın yaklaşık 5,8 milyonu, Batı Avrupa ülkelerine yerleşmiş ve bu ülkelerdeki varlıklarını günümüze değin sürdürüp artık 5. nesline ulaşmış vatandaşlarımızdan oluşmaktadır. Evvelce yurt dışında yaşamakla beraber, daha sonra Türkiye’ye kesin olarak dönen 3 milyon kadar insanımız da hesaba katıldığında, yaklaşık 10 milyon kişiden oluşan bir Türk diasporasının varlığından söz etmek mümkündür.
Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçlarının karşılanması, sorunlarının çözülmesi dış politikamızın öncelikli konularından biridir ve vatandaşlarımızın yerleştiği ülkelerle ilişkilerimizin en önemli boyutlarından birini oluşturmaktadır.
Yurt dışındaki Türklerin, ana dilleri ve kültürleriyle bağlarını koparmadan, bulundukları ülkelerin siyasî, ekonomik, sosyal ve kültürel hayatına aktif olarak katılan, hukuk düzenine saygılı, mutlu ve müreffeh bireyler olmaları temel hedefimizdir. Öte yandan, sözü edilen hususların karşılıklı sorumluluklar getirdiği ve göç alan ülkelerin de buna uygun teşvik edici ve kucaklayıcı politikalar oluşturma yükümlülükleri bulunduğu düşünülmektedir.
Irkçılık, göçmen karşıtlığı ve İslâm düşmanlığının Avrupa başta olmak üzere tüm dünyada arttığı gözlenmektedir. Büyük çoğunluğu Avrupa ülkelerinde yaşayan Türk toplumu, bu ülkelerdeki Müslüman nüfusun önemli bir bölümünü oluşturması bakımından, anılan yöndeki olumsuz gelişmelerden doğrudan etkilenmektedir.
Ülkemiz, Türk vatandaşı göçmenler ile onların içinde yaşadıkları toplum arasındaki güvenin korunmasının önemini vurgulamakta; toplumsal barışı zedeleyen ırkçı, ayrımcı ve İslâm düşmanı eğilimlerle mücadele amacıyla ikili ve uluslararası düzeyde tüm iş birliği mekanizmalarına etkin olarak katılmaktadır.
Türkiye 1960’lı yıllarda çeşitli ülkelerle iş gücü anlaşmaları imzalamıştır. Almanya ile 1961; Avusturya, Belçika ve Hollanda ile 1964; Fransa ile 1965 ve Avustralya ile 1967 yıllarında imzalanan bu anlaşmalarla birlikte bu ülkelere göç etmeye başlayan işçilerimiz, muhatap ülkelerin kalkınmasında büyük rol oynamışlardır.
Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın ihtiyaçlarının karşılanması, sorunlarının çözülmesi dış politikamızın öncelikli konularından biridir ve vatandaşlarımızın yerleştiği ülkelerle ilişkilerimizin en önemli boyutlarından birini oluşturmaktadır.
Yurt dışındaki Türklerin, ana dilleri ve kültürleriyle bağlarını koparmadan, bulundukları ülkelerin siyasî, ekonomik, sosyal ve kültürel hayatına aktif olarak katılan, hukuk düzenine saygılı, mutlu ve müreffeh bireyler olmaları temel hedefimizdir. Öte yandan, sözü edilen hususların karşılıklı sorumluluklar getirdiği ve göç alan ülkelerin de buna uygun teşvik edici ve kucaklayıcı politikalar oluşturma yükümlülükleri bulunduğu düşünülmektedir.
Irkçılık, göçmen karşıtlığı ve İslâm düşmanlığının Avrupa başta olmak üzere tüm dünyada arttığı gözlenmektedir. Büyük çoğunluğu Avrupa ülkelerinde yaşayan Türk toplumu, bu ülkelerdeki Müslüman nüfusun önemli bir bölümünü oluşturması bakımından, anılan yöndeki olumsuz gelişmelerden doğrudan etkilenmektedir.
Ülkemiz, Türk vatandaşı göçmenler ile onların içinde yaşadıkları toplum arasındaki güvenin korunmasının önemini vurgulamakta; toplumsal barışı zedeleyen ırkçı, ayrımcı ve İslâm düşmanı eğilimlerle mücadele amacıyla ikili ve uluslararası düzeyde tüm iş birliği mekanizmalarına etkin olarak katılmaktadır.
Türkiye 1960’lı yıllarda çeşitli ülkelerle iş gücü anlaşmaları imzalamıştır. Almanya ile 1961; Avusturya, Belçika ve Hollanda ile 1964; Fransa ile 1965 ve Avustralya ile 1967 yıllarında imzalanan bu anlaşmalarla birlikte bu ülkelere göç etmeye başlayan işçilerimiz, muhatap ülkelerin kalkınmasında büyük rol oynamışlardır.
Diasporamızın Değişen İhtiyaç ve Öncelikleri
O yıllardan günümüze, Avrupa’da yaşanan sosyolojik, siyasî ve ekonomik süreçler diasporamızın perspektif,
ihtiyaç ve önceliklerinde değişimlere yol açmıştır.
Özetle aktarılacak olursa;
ihtiyaç ve önceliklerinde değişimlere yol açmıştır.
Özetle aktarılacak olursa;
1960’lı yıllarda işçilerimiz gittikleri ülkelerde kalıcı olarak yerleşmeyi düşünmemişlerdir. Anavatana geri dönüş fikri ağır basmıştır. Öne çıkan ihtiyaç alanları ise barınma, ibadet, dernekleşme şeklinde tezahür etmiştir.
1970’li yıllarda işçilerimiz gittikleri ülkelerde kalıcı olarak yerleşmek fikrini benimsemeye, bu ülkelerde aile kurmaya başlamışlardır. Ev sahibi ülkelerin vatandaşlıklarını da alan işçilerimiz toplumsal uyum sürecine yavaş yavaş dâhil olmuşlardır.
1980 ve 1990’lı yıllarla birlikte Avrupa’daki diasporamızın kurumsallaşma süreci büyük bir gelişme göstermiş, bu dönemde sivil toplum faaliyetleri hız kazanmaya başlamıştır. Bununla birlikte vatandaşlarımıza yönelik ırkçı saldırılar da baş göstermiştir.
2000’li yıllara geldiğimizde ise birçok yönden yepyeni ihtiyaçlar belirmiştir. Avrupa’daki diasporamızın eğitim ve istihdamı, karşı karşıya bulunduğu kurumsal ırkçılık ve ayrımcılıkla mücadele, ayrıca vatandaşlık hakları gibi meseleler ön plana çıkmış; Türkiye’nin diaspora politikası bu sorunlara çözümler üretmek yönünde şekillenmeye başlamıştır.
Türkiye’nin Diaspora Politikası
Tüm bu ihtiyaçlar göz önüne alındığında, Türkiye’nin diaspora politikası üç temel amacı gerçekleştirmek
üzerine bina edilmiştir:
üzerine bina edilmiştir:
Yurt dışı vatandaşlarımızın ana vatana aidiyetlerinin korunması,
Yurt dışı vatandaşlarımızın yaşadıkları ülkelerde ana dil ve kültürlerini korumalarına destek olunması,
Yurt dışı vatandaşlarımızın yaşadıkları ülkelerde toplumsal statülerinin güçlendirilmesi.
Bu çerçevede Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), çeşitli sebeplerle yurt dışına göçen ve göç ettikleri ülkelerde yaşamaya devam eden Türk vatandaşlarından veya Türk vatandaşlığından izinle çıkmış Mavi Kart sahiplerinden müteşekkil yaklaşık 7 milyon nüfuslu toplumumuz ile ilgili çalışmalar yapıp onların sorunlarına çözüm üretmektedir.
YTB, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın yararına projeler yürütmekte, ilgili kurumlarla iş birliği içinde kendilerine yönelik kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi için çalışmaktadır. Ayrıca icra edilen faaliyetlerle diasporamızın aile yapısının ve sosyo-kültürel değerlerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılması hedeflenerek, bu alanlara yönelik sivil toplum faaliyetleri desteklenmektedir.
YTB, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın yararına projeler yürütmekte, ilgili kurumlarla iş birliği içinde kendilerine yönelik kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi için çalışmaktadır. Ayrıca icra edilen faaliyetlerle diasporamızın aile yapısının ve sosyo-kültürel değerlerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılması hedeflenerek, bu alanlara yönelik sivil toplum faaliyetleri desteklenmektedir.
Turizm Ülkesi Türkiye
Geleneksel Sanatlar
Tiyatro
Türk Mutfağında Öne Çıkan Lezzetler
Türkçe ve Eğitim
Eğitim, yurt dışındaki vatandaşlarımızın sosyal, kültürel, ekonomik ve toplumsal hayata uyum içinde katılabilmeleri açısından belirleyici bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Çocuk ve gençlerimizin en önemli kimlik unsurlarından anadil ve de yabancı dil becerilerinin gelişmesi, bununla birlikte kaliteli eğitim imkânlarından faydalanmaları hem bulundukları ülke hem de ana vatanları ile olan ilişkileri için büyük önem taşımaktadır.
Gençlerimizin eğitimli olmaları yurt dışındaki vatandaşlarımızın istihdam oranlarının artmasının yanı sıra, toplumsal statülerinin yükselmesine de katkı sunmaktadır. Kendilerinden önceki kuşaklar yurt dışına işçi olarak gitmişken, yeni nesil vatandaşlarımızın işveren, yönetici, vb. pozisyonlarda bulunmaları onların aldıkları eğitimle ilişkilidir.
Bu doğrultuda, yükseköğretim de dâhil olmak üzere, yurt dışındaki çocuk ve gençlerimizi eğitimde ilerlemeye teşvik etmek, ailelerine rehberlik hizmeti sağlamak ve meslekî yetkinliklerini artırmak amacıyla YTB tarafından çalışmalar yürütülmekte, bu konuda yürütülen çalışmalar desteklenmektedir.
Gençlerimizin eğitimli olmaları yurt dışındaki vatandaşlarımızın istihdam oranlarının artmasının yanı sıra, toplumsal statülerinin yükselmesine de katkı sunmaktadır. Kendilerinden önceki kuşaklar yurt dışına işçi olarak gitmişken, yeni nesil vatandaşlarımızın işveren, yönetici, vb. pozisyonlarda bulunmaları onların aldıkları eğitimle ilişkilidir.
Bu doğrultuda, yükseköğretim de dâhil olmak üzere, yurt dışındaki çocuk ve gençlerimizi eğitimde ilerlemeye teşvik etmek, ailelerine rehberlik hizmeti sağlamak ve meslekî yetkinliklerini artırmak amacıyla YTB tarafından çalışmalar yürütülmekte, bu konuda yürütülen çalışmalar desteklenmektedir.
Kültürel Hareketlilik
Yurt dışında yaşayan gençlerimiz, içinde bulundukları toplumun kültürü ile yoğun bir etkileşim içindedirler. Doğal olarak gençlerimizin kültür, kimlik ve davranış kalıpları oldukça hızlı bir biçimde değişim ve dönüşüme uğrayabilmektedir. Bununla beraber yurt dışındaki gençlerimizin millî, manevî, tarihî ve kültürel değerlerimizi tanımaları, özümsemeleri ve gelecek kuşaklara aktarmaları son derece önemlidir. Nitekim kültürel ve tarihsel zeminde gerçekleşen kopuş veya kırılmalar pek çok sorunu beraberinde getirebilmektedir. Özellikle yeni kuşakların bu nedenlerle kişisel ve toplumsal birtakım sorunlar yaşamakta oldukları bir gerçektir.
Gençlerimizin özgüven sahibi, tarihsel aidiyet duygusu gelişmiş, içinde bulunduğu toplumla barışık, başarılı, etkin ve sorumluluk sahibi bireyler olabilmeleri amacıyla YTB tarafından pek çok başlık altında çalışmalar yürütülmektedir.
Kültürünü ve tarihini yakından tanıyan ve bu tanışıklığı sıkı bir gönül bağına dönüştüren gençlerimiz, akranları ile her alanda rekabet edebilecek motivasyonu kendilerinde bulacak, Türkiye’nin yurt dışındaki geleceği ve gururu olacaklardır.
Gençlerimizin özgüven sahibi, tarihsel aidiyet duygusu gelişmiş, içinde bulunduğu toplumla barışık, başarılı, etkin ve sorumluluk sahibi bireyler olabilmeleri amacıyla YTB tarafından pek çok başlık altında çalışmalar yürütülmektedir.
Kültürünü ve tarihini yakından tanıyan ve bu tanışıklığı sıkı bir gönül bağına dönüştüren gençlerimiz, akranları ile her alanda rekabet edebilecek motivasyonu kendilerinde bulacak, Türkiye’nin yurt dışındaki geleceği ve gururu olacaklardır.
Kardeş Topluluklar
Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın yanı sıra, sahip olduğu tarihî, siyasî, coğrafî ve kültürel hususiyetleri ile Türkiye’nin, dünyanın muhtelif bölgelerinde yaşayan soydaş ve akraba topluluklarıyla (Kardeş Topluluklar) da köklü ilişkileri, derin bağları mevcuttur. Bazıları geçmişte milletimiz ile kader ortaklığı yapmış olan ülkeler ve toplumlar bu kapsamda değerlendirilmekte, onlarla aramızdaki ortaklık ve benzerlikler, modern alanlarda karşılıklı faydaya dayalı iş birliği kurmayı kolaylaştırıcı unsurlar olarak görülmektedir.
YTB tarafından, ülkemiz ile köklü ilişkileri bulunan ve derin bağlara sahip ülke, bölge ve toplumlara yönelik çeşitli çalışmalar yürütülmektedir. Balkanlar’dan Doğu Avrupa’ya, Asya’dan, Orta Doğu ve Afrika’ya kadar çok geniş bir coğrafyada gerçekleştirilen bu çalışmalar kültür, sanat, eğitim, toplum, beşerî sermaye ve kamu diplomasisi gibi çeşitli alanları kapsamaktadır.
Bu çerçevede kardeş ülke ve topluluklar ile ortak kültürümüzü muhafaza etmek, tarihsel mirasımızı korumak, eğitim çalışmalarına katkıda bulunmak amacındaki çalışmalar dört temel program çerçevesinde yürütülmektedir.
YTB tarafından, ülkemiz ile köklü ilişkileri bulunan ve derin bağlara sahip ülke, bölge ve toplumlara yönelik çeşitli çalışmalar yürütülmektedir. Balkanlar’dan Doğu Avrupa’ya, Asya’dan, Orta Doğu ve Afrika’ya kadar çok geniş bir coğrafyada gerçekleştirilen bu çalışmalar kültür, sanat, eğitim, toplum, beşerî sermaye ve kamu diplomasisi gibi çeşitli alanları kapsamaktadır.
Bu çerçevede kardeş ülke ve topluluklar ile ortak kültürümüzü muhafaza etmek, tarihsel mirasımızı korumak, eğitim çalışmalarına katkıda bulunmak amacındaki çalışmalar dört temel program çerçevesinde yürütülmektedir.
Eğitim Destekleri Programı
Kardeş toplulukların üniversite çağındaki gençlerine yönelik üniversiteye hazırlık kurslarının düzenlenmesi ve bu gençlerin beşerî sermayelerine katkı sağlayarak bulundukları ülkelerdeki konumlarının güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Program kapsamında ayrıca çocuk ve gençler için tarihî ve kültürel içerikli etkinlikler düzenlenmekte, okul-öncesi eğitim imkânlarının geliştirilmesi doğrultusunda müfredat ve materyal desteği sağlanmaktadır.
Kültürel Hareketlilik ve İş Birliği Programı
Kardeş topluluklar ile ülkemiz arasında tarihî ve kültürel yakınlığın korunması, yeniden inşası ve gelecek nesillere aktarılması öngörülmektedir. Ülkemizin zengin kültürel mirasının özellikle kardeş topluluklara mensup genç bireyler tarafından daha yakından tanınması amacıyla düzenlenen kültürel gezilerin yanı sıra, kültür ve sanat alanında gerçekleştirilen diğer çalışmalar da program kapsamındadır.
Türkiye Mezunları Programı
Yükseköğretimini ülkemizde burslu veya kendi imkânlarıyla tamamlamış mezunlar ile iletişim ve iş birliği mekanizmalarının geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu sayede Türkiye mezunlarının kendi ülkeleriyle Türkiye arasındaki ilişkilere her alanda katkı sağlamaları teşvik edilmektedir.
