KÜLTÜREL YAŞAM
T
ürkiye’de matbaacılığın, Avrupa’da bulunuşundan kısa bir süre sonra başladığı ve Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde yaşayan azınlıkların matbaalar kurduğu bilinmektedir. İlk matbaa 1494 yılında Yahudiler tarafından kurulmuş ve Tevrat tefsiri olduğu sanılan ilk kitap basılmıştır. İlk basılan eser “Lügat-i Vankuli” denilen Türkçe-Arapça bir sözlük olmuş ve bunu diğer eserler izlemiştir. 1727’de ilk Türk basımevinin kuruluşundan, 1928 yılında Latin harflerinin kabulüne kadar geçen sürede yalnızca 20 bin eser basılmış, sonraki 50 yılda ise bu sayı 200 bini aşmıştır. İlk özel basımevi ise 1840’ta yayınlanan “Ceride-i Havadis” gazetesinin basımevidir.
İlk Türk matbaasının kuruluşuna kadar olan dönemde kitaplar elle yazılmış ve çoğaltılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselme döneminde (15.-17.yüzyıllar) bilim adamlarının özellikle başkent İstanbul ve önemli ilim merkezleri olan Bursa, Amasya ve Manisa gibi illerde toplanması, bu merkezlerde yazma eser üretimini artırmıştır. Türkiye geçmişten devraldığı bu eserlerle, dünyanın yazma eser bakımından en zengin ülkesidir ve hâlen 300 bin cilt yazma eser varlığına sahiptir. Dünyanın birçok ülkesindeki araştırmacılar bilimsel çalışmaları için bu eserlerden yararlanmaktadır.
İlk Türk matbaasının kuruluşuna kadar olan dönemde kitaplar elle yazılmış ve çoğaltılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselme döneminde (15.-17.yüzyıllar) bilim adamlarının özellikle başkent İstanbul ve önemli ilim merkezleri olan Bursa, Amasya ve Manisa gibi illerde toplanması, bu merkezlerde yazma eser üretimini artırmıştır. Türkiye geçmişten devraldığı bu eserlerle, dünyanın yazma eser bakımından en zengin ülkesidir ve hâlen 300 bin cilt yazma eser varlığına sahiptir. Dünyanın birçok ülkesindeki araştırmacılar bilimsel çalışmaları için bu eserlerden yararlanmaktadır.
Osmanlıda Müslümanların ilk Matbaasının Kurucusu İbrahim Müteferrika'nın Baskı Makinası
Beyazıt Devlet Kütüphanesi
Yayımcılık sektörümüz tarafından üretilen kitap başlık sayısı 2021 yılı sonu itibariyle 87.231’e yükseldi. Yayımcılık sektörü üretilen toplam kitap adedini 2021 yılı sonunda 438.679.864’e taşıdı. Böylece tüm zamanların en yüksek üretim rakamına ulaşılmış oldu. 2020 yılında üretilen kitap adedinin 433.213.632 olduğu dikkate alındığında adetsel olarak 5.466.232 oransal olarak ise %1.26 büyüme gerçekleşmiştir. Yayıncılık dinamik yapısı ve dışa açılımdaki ciddi başarısı ile her geçen yıl daha da büyümekte ve altyapısını güçlendirmektedir. Uluslararası Yayıncılar Birliği ve Dünya Fikri Mülkiyet Örgütünün açıkladığı en güncel uluslararası istatistiklere göre ülkemiz ISBN tahsis edilen başlık sayısı bakımından dünyada 6'ncı, perakende pazar büyüklüğü bakımından ise 10'uncu sıradadır.
Eser türlerine göre en fazla bandrol satışı ise önceki yıllarda olduğu gibi yine eğitim kategorisindeki yayınlarda oldu. Eğitim alanında 234 milyon 204 bin 906, yetişkin kategorisinde 90 milyon 379 bin 535, çocuk-gençlik kategorisinde 43 milyon 973 bin 357, yetişkin kurgu kategorisinde 31 milyon 183 bin 411, inanç kategorisinde 27 milyon 909 bin 66, akademik alanda 6 milyon 220 bin 481, ithal yayın kategorisinde 4 milyon 808 bin 808, diğer alanlarda ise 300 adet bandrol tahsis edildi.
İlk kez yayınlanan kitap sayısı 60 bin 353, ikinci veya daha fazla basımı yapılan kitap sayısı 119 bin 542 oldu. Toplam yayın sayısı ise 179 bin 895'e ulaştı. Milli Eğitim Bakanlığınca ücretsiz dağıtılan kitap sayısı 199 milyon 312 bin 999 olurken, yayınların 111 milyon 706 bin 468'ini ilköğretim, 87 milyon 606 bin 531'ini ise ortaöğretim ders kitapları oluşturdu. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığından alınan bilgilere göre, yıl boyunca 637 milyon 992 bin 863 adet süreli olmayan yayın basıldı.
Dijital platformlardan indirilen kitaplar, bandrol alınması zorunlu olmayan kapak hariç toplam 48 sayfayı geçmeyen eserler, okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretime yönelik eğitim amaçlı, süreli olmayan yayınlarla kütüphanelerden alınan, şahıslar arasında değiş tokuşu yapılan kitaplar hariç, 2021'de kişi başına düşen fiziki kitap sayısı 7,6 oranı ile önceki yıla göre istikrarını korudu.
Eser türlerine göre en fazla bandrol satışı ise önceki yıllarda olduğu gibi yine eğitim kategorisindeki yayınlarda oldu. Eğitim alanında 234 milyon 204 bin 906, yetişkin kategorisinde 90 milyon 379 bin 535, çocuk-gençlik kategorisinde 43 milyon 973 bin 357, yetişkin kurgu kategorisinde 31 milyon 183 bin 411, inanç kategorisinde 27 milyon 909 bin 66, akademik alanda 6 milyon 220 bin 481, ithal yayın kategorisinde 4 milyon 808 bin 808, diğer alanlarda ise 300 adet bandrol tahsis edildi.
İlk kez yayınlanan kitap sayısı 60 bin 353, ikinci veya daha fazla basımı yapılan kitap sayısı 119 bin 542 oldu. Toplam yayın sayısı ise 179 bin 895'e ulaştı. Milli Eğitim Bakanlığınca ücretsiz dağıtılan kitap sayısı 199 milyon 312 bin 999 olurken, yayınların 111 milyon 706 bin 468'ini ilköğretim, 87 milyon 606 bin 531'ini ise ortaöğretim ders kitapları oluşturdu. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığından alınan bilgilere göre, yıl boyunca 637 milyon 992 bin 863 adet süreli olmayan yayın basıldı.
Dijital platformlardan indirilen kitaplar, bandrol alınması zorunlu olmayan kapak hariç toplam 48 sayfayı geçmeyen eserler, okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretime yönelik eğitim amaçlı, süreli olmayan yayınlarla kütüphanelerden alınan, şahıslar arasında değiş tokuşu yapılan kitaplar hariç, 2021'de kişi başına düşen fiziki kitap sayısı 7,6 oranı ile önceki yıla göre istikrarını korudu.
Şemsi Paşa İlçe Halk Kütüphanesi
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sanatsal, kültürel ve tarihi birikimimizin yaşatılması, gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla yeni eserler üretilmesine yönelik yayım faaliyetleri doğrultusunda millî kültürümüzün yazılı belgeleri, fikir ve sanat eserleri ile turizm ve tanıtım amaçlı yayınlar hazırlattırılarak yayımlanmaktadır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen “Millî Kültür Eserlerinin Basımı ve Yayımı Projesi” kapsamında 2002 yılından bu yana 526 basılı eser ile “Türk Klasik Eserlerinin Dijital Ortama Aktarılması Projesi” kapsamında ise 2005 yılından bu yana 182 e-kitap yayımlanmıştır. Bununla birlikte, ülkemizde basılı kitap dışındaki formatlarda ürün arzını ve yayımcılıkta teknoloji kullanımına yönelik AR-GE ve inovasyon çalışmalarını teşvik etmek, yayıncılık sektöründe dijital üretimi desteklemek üzere 2021 yılından itibaren iş ve işlemleri yürütülen Dijital Yayın Platformu olan "e-kitabım” mobil uygulaması faaliyete geçirilmiştir.
E-kitap formatındaki yayımların vatandaşlara ücretsiz olarak sunulmakta olduğu bu platforma okurlar “e-kitabım” mobil uygulaması ile hem Android sürümünden hem de IOS sürümünden cep telefonu, tablet, e-kitap okuyucu ile erişim sağlayabilmektedirler. Söz konusu platform kullanım özellikleri bakımından güncel ve kullanıcı dostu teknolojik özellikleri bünyesinde barındırmaktadır.
Söz konusu platformda, Mayıs 2022 itibarıyla Bakanlık yayınlarından 120 başlık e-kitap ile özel yayınevlerinden uygun lisanslama modelleriyle kiralanarak ücretsiz olarak vatandaşlarımıza sunulan 2.251 başlık e-kitap olmak üzere toplam 2.371 başlık e-kitap okuyucuların hizmetine sunulmuştur. Söz konusu platformda daha fazla e-kitabın yayımlanması için faaliyetler devam etmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen, yurt dışında faaliyet gösteren yayınevlerinin Türkçeden eserleri yabancı dillere çevirmesi ve yayımlanması karşılığında maddi destek sağlayan “Türk Edebiyatının Dışa Açılımı (TEDA) Programı” kapsamında, 2005 yılından bu yana 85 ülkede, 60 dilde 3.495 eserin yayımlanması için yurt dışındaki yayınevlerine maddi destek sağlanmıştır. Mayıs 2022 itibariyle TEDA desteği ile yayımlanan eser sayısı 2.862'ye ulaşmıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ülkemizdeki edebi çeviri faaliyetlerine destek olmak ve edebiyat çevirmenliği alanında mesleki gelişime katkıda bulunmak üzere “Uluslararası Edebi Çeviri Atölyeleri” düzenlenmektedir. Bu kapsamda, 2021 yılında, İstanbul'da 4 ülkeden yaklaşık 40 çevirmenin katılımıyla Türkçe-Almanca ve Türkçe-Farsça Çeviri Atölyeleri düzenlenmiştir.
2022 yılında ise Türkçe-İtalyanca, Türkçe-İspanyolca ve Türkçe-Macarca olmak üzere 3 farklı dilde Uluslararası Edebi Çeviri Atölyesi düzenlenmiştir. 2021 ve 2022 yıllarında düzenlenen çeviri atölyeleri ile toplam atölye sayısı 74’e ulaşmıştır. Bu atölyelere 34 farklı ülkeden 722 çevirmen katılım sağlamıştır.
Bununla birlikte, Türk edebiyatı alanında yeni ve özgün eserlerin üretilmesi, yayımlanması ve yeni yazarların desteklenmesi ve “ilk eser” niteliği taşıyan edebiyat eserlerini yayımlayacak yayınevlerine yayın desteği sağlanması amacıyla 2014 yılından bu yana “Edebiyat Eserlerini Destek (EDES) Projesi” yürütülmektedir. Söz konusu proje kapsamında 2014 yılından bu yana 1.756 başvuru alınmış ve 387 esere destek verilmiştir.
Yayıncılık sektörünün ihtiyaç duyduğu nitelikli iş gücünün oluşturulması, istihdamda verimliliğin artırılması ve mesleki eğitim-öğretim programlarının belirlenecek standartlar doğrultusunda oluşturulması veya güncellenmesine destek olmak üzere, genel yayın yönetmenliği, e-yayın koordinatörlüğü, çizerlik/illüstratörlük, telif temsilciliği, grafik tasarımcılığı, grafik uygulama uzmanlığı ve muhakkiklik mesleklerinin ulusal mesleki standartlarının belirlenmesi konusunda Mesleki Yeterlilik Kurumu ile resmî süreç başlatılmıştır. Bu çerçevede, Kültür ve Turizm Bakanlığı 19-24 Ekim 2021 tarihlerinde İstanbul’da Yayıncılık Meslek Standartları Çalıştayı’nı düzenleyerek bahsi geçen yedi mesleğin ulusal standartlarını, meslek örgütleri ve sivil toplum örgütleriyle birlikte tanımlamıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen “Millî Kültür Eserlerinin Basımı ve Yayımı Projesi” kapsamında 2002 yılından bu yana 526 basılı eser ile “Türk Klasik Eserlerinin Dijital Ortama Aktarılması Projesi” kapsamında ise 2005 yılından bu yana 182 e-kitap yayımlanmıştır. Bununla birlikte, ülkemizde basılı kitap dışındaki formatlarda ürün arzını ve yayımcılıkta teknoloji kullanımına yönelik AR-GE ve inovasyon çalışmalarını teşvik etmek, yayıncılık sektöründe dijital üretimi desteklemek üzere 2021 yılından itibaren iş ve işlemleri yürütülen Dijital Yayın Platformu olan "e-kitabım” mobil uygulaması faaliyete geçirilmiştir.
E-kitap formatındaki yayımların vatandaşlara ücretsiz olarak sunulmakta olduğu bu platforma okurlar “e-kitabım” mobil uygulaması ile hem Android sürümünden hem de IOS sürümünden cep telefonu, tablet, e-kitap okuyucu ile erişim sağlayabilmektedirler. Söz konusu platform kullanım özellikleri bakımından güncel ve kullanıcı dostu teknolojik özellikleri bünyesinde barındırmaktadır.
Söz konusu platformda, Mayıs 2022 itibarıyla Bakanlık yayınlarından 120 başlık e-kitap ile özel yayınevlerinden uygun lisanslama modelleriyle kiralanarak ücretsiz olarak vatandaşlarımıza sunulan 2.251 başlık e-kitap olmak üzere toplam 2.371 başlık e-kitap okuyucuların hizmetine sunulmuştur. Söz konusu platformda daha fazla e-kitabın yayımlanması için faaliyetler devam etmektedir.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen, yurt dışında faaliyet gösteren yayınevlerinin Türkçeden eserleri yabancı dillere çevirmesi ve yayımlanması karşılığında maddi destek sağlayan “Türk Edebiyatının Dışa Açılımı (TEDA) Programı” kapsamında, 2005 yılından bu yana 85 ülkede, 60 dilde 3.495 eserin yayımlanması için yurt dışındaki yayınevlerine maddi destek sağlanmıştır. Mayıs 2022 itibariyle TEDA desteği ile yayımlanan eser sayısı 2.862'ye ulaşmıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ülkemizdeki edebi çeviri faaliyetlerine destek olmak ve edebiyat çevirmenliği alanında mesleki gelişime katkıda bulunmak üzere “Uluslararası Edebi Çeviri Atölyeleri” düzenlenmektedir. Bu kapsamda, 2021 yılında, İstanbul'da 4 ülkeden yaklaşık 40 çevirmenin katılımıyla Türkçe-Almanca ve Türkçe-Farsça Çeviri Atölyeleri düzenlenmiştir.
2022 yılında ise Türkçe-İtalyanca, Türkçe-İspanyolca ve Türkçe-Macarca olmak üzere 3 farklı dilde Uluslararası Edebi Çeviri Atölyesi düzenlenmiştir. 2021 ve 2022 yıllarında düzenlenen çeviri atölyeleri ile toplam atölye sayısı 74’e ulaşmıştır. Bu atölyelere 34 farklı ülkeden 722 çevirmen katılım sağlamıştır.
Bununla birlikte, Türk edebiyatı alanında yeni ve özgün eserlerin üretilmesi, yayımlanması ve yeni yazarların desteklenmesi ve “ilk eser” niteliği taşıyan edebiyat eserlerini yayımlayacak yayınevlerine yayın desteği sağlanması amacıyla 2014 yılından bu yana “Edebiyat Eserlerini Destek (EDES) Projesi” yürütülmektedir. Söz konusu proje kapsamında 2014 yılından bu yana 1.756 başvuru alınmış ve 387 esere destek verilmiştir.
Yayıncılık sektörünün ihtiyaç duyduğu nitelikli iş gücünün oluşturulması, istihdamda verimliliğin artırılması ve mesleki eğitim-öğretim programlarının belirlenecek standartlar doğrultusunda oluşturulması veya güncellenmesine destek olmak üzere, genel yayın yönetmenliği, e-yayın koordinatörlüğü, çizerlik/illüstratörlük, telif temsilciliği, grafik tasarımcılığı, grafik uygulama uzmanlığı ve muhakkiklik mesleklerinin ulusal mesleki standartlarının belirlenmesi konusunda Mesleki Yeterlilik Kurumu ile resmî süreç başlatılmıştır. Bu çerçevede, Kültür ve Turizm Bakanlığı 19-24 Ekim 2021 tarihlerinde İstanbul’da Yayıncılık Meslek Standartları Çalıştayı’nı düzenleyerek bahsi geçen yedi mesleğin ulusal standartlarını, meslek örgütleri ve sivil toplum örgütleriyle birlikte tanımlamıştır.
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Kütüphanesi
Kütüphaneler
Türkiye’de 900 yıllık bir kütüphane geleneği vardır. Kütüphaneler, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk dönemlerinde; cami, türbe, medrese ve imarethane gibi kurumların içinde yer almış, daha sonraları yönetim olarak her ne kadar vakıflar bünyesinde yer alıyor olsalar da ayrı birer kuruluş olarak ortaya çıkmaya başlamışlardır. Bu nitelikteki ilk kütüphane, 1678 yılında Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından İstanbul’da kurulan “Köprülü Kütüphanesi”dir. Devlet ve din büyükleri tarafından kurulan ve vakıflar yoluyla yaşatılan kütüphanelerden bazıları, koleksiyonları ile günümüzde de varlığını sürdürmektedir. 1884 yılında kurulan ve bugün de “Beyazıt Devlet Kütüphanesi” adıyla hizmet veren “Kütüphane-i Osmaniye” ise Osmanlı döneminde devlet eliyle kurulmuş ilk kütüphanedir.
Bugün, yurt genelinde 16 üniversitede bilgi ve belge yönetimi bölümü açılmıştır. Bu bölümlerde kütüphanecilik konusunda lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim verilmektedir.
Etkin Kütüphane Projesi ve yaşayan kütüphaneler anlayışı çerçevesinde, erişim olanakları artırılarak çağdaş kütüphane hizmetlerinin sunulması amacıyla AVM’lerde, havaalanlarında, garlarda, ceza infaz kurumlarında yeni kütüphaneler açılmakta ve hizmet mekânları iyileştirilmektedir.
Bugün, yurt genelinde 16 üniversitede bilgi ve belge yönetimi bölümü açılmıştır. Bu bölümlerde kütüphanecilik konusunda lisans ve yüksek lisans düzeyinde eğitim verilmektedir.
Etkin Kütüphane Projesi ve yaşayan kütüphaneler anlayışı çerçevesinde, erişim olanakları artırılarak çağdaş kütüphane hizmetlerinin sunulması amacıyla AVM’lerde, havaalanlarında, garlarda, ceza infaz kurumlarında yeni kütüphaneler açılmakta ve hizmet mekânları iyileştirilmektedir.
Kullanıcı odaklı olarak eski kütüphanelerin tefriş ve donanıma ilişkin modernizasyon çalışmaları yürütülmekte olup nitelikli kütüphane hizmetlerinin verilebileceği özelliklere sahip yeni nesil kütüphane binaları inşa edilmektedir. Bebek ve çocuklara özel kütüphanelerin yanında; ihtisas kütüphanesi olarak nitelendirilen edebiyat müze kütüphaneleri, sanat kütüphaneleri, bilimler tarihi kütüphanesi ve tasavvuf kültürü ve edebiyatı kütüphanesi hizmetleri de sunulmaktadır.
Halk kütüphaneleri, yalnızca bilgi kaynaklarının korunduğu ve ödünç verildiği mekânlar olmaktan öte; bilginin üretildiği, deneyimlendiği ve toplumun sosyalleştiği alanlar hâline gelmiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren halk, çocuk ve yazma eser kütüphanesi sayısı 1.258'dir. 2021 yılı itibarıyla 22,3 milyon kitaptan 5 milyona yakın üye ve 15,7 milyon okuyucu yararlanmıştır. Çeşitli nedenlerle yerleşik halk kütüphanelerinden faydalanamayan, merkezden uzak semt, kasaba ve köylerde yaşayanlara 66 gezici kütüphane ile hizmet götürülmektedir. Ülkede ayrıcı çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında, belediyelerde, gerçek ve tüzel kişi niteliğindeki kurumlarda, her düzeydeki okul ile üniversitelerde de kütüphaneler bulunmaktadır.
Halk kütüphaneleri, yalnızca bilgi kaynaklarının korunduğu ve ödünç verildiği mekânlar olmaktan öte; bilginin üretildiği, deneyimlendiği ve toplumun sosyalleştiği alanlar hâline gelmiştir.
Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı olarak hizmet veren halk, çocuk ve yazma eser kütüphanesi sayısı 1.258'dir. 2021 yılı itibarıyla 22,3 milyon kitaptan 5 milyona yakın üye ve 15,7 milyon okuyucu yararlanmıştır. Çeşitli nedenlerle yerleşik halk kütüphanelerinden faydalanamayan, merkezden uzak semt, kasaba ve köylerde yaşayanlara 66 gezici kütüphane ile hizmet götürülmektedir. Ülkede ayrıcı çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında, belediyelerde, gerçek ve tüzel kişi niteliğindeki kurumlarda, her düzeydeki okul ile üniversitelerde de kütüphaneler bulunmaktadır.
Türkiye 300 bin cilt yazma eser varlığına sahiptir.
2010-2021 yılı sonu itibariyle bu kütüphanelerde 22.359.038 kitap bulunmakta olup, bu kütüphanelerden faydalanan toplam kullanıcı sayısı ise 15.683.134'tür.
Gezici kütüphaneler aracılığıyla yerleşik kütüphane hizmetinden yararlanamayan kullanıcılara kütüphane hizmetleri sunulmakta ve bilgiye erişimde fırsat eşitliği sağlanmaktadır. 2021 yılsonu itibarıyla 66 adet gezici kütüphane yurt genelinde hizmet vermektedir. Bu araçlarda bilgisayar, yazıcı, televizyon gibi teknolojik donanımlar bulunmaktadır. Ayrıca gezici kütüphaneler pandemi döneminde ücretsiz internet sağlayarak Eğitim Bilişim Ağı (EBA) destek noktası olarak hizmet vermiştir. Gezici kütüphane araçlarında bulunan masalar, sandalyeler, zekâ oyunları ve oyuncaklar ile ziyaret edilen alanlarda çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Ayrıca gezici kütüphane içerisinde bulunan dijital ekranlar ile film gösterimleri yapılabilmektedir. Bu kapsamda; yurt genelinde 4.545 yere hizmet götürülmüş, 1.445.182 kullanıcıya ulaşılmış, 635.798 kütüphane üyeliği yapılmış ve 1.419.194 adet kitap ödünç verilmiştir.
Kütüphanecilik işlemlerinin internet üzerinden yapılmasına olanak sağlayan otomasyon sistemi çalışmaları 2004 yılında başlatılmıştır. Haziran 2010 tarihinden itibaren tüm halk kütüphaneleri “MİLAS Kütüphane Otomasyonu Programı’nı kullanmaya başlamıştır. Daha sonra 2014 yılında açık kaynak kodlu bir yazılım olan “Koha Kütüphane Otomasyon Programı”na geçilmiş olup kütüphanelerde hâlen bu program kullanılmaktadır.
Ayrıca “Halk Kütüphaneleri İnternet Erişim Projesi” kapsamında yurt genelinde 8.000 bilgisayar ile ücretsiz internet hizmeti sunulmaktadır.2010-2021 yılı sonu itibariyle bu kütüphanelerde 22.359.038 kitap bulunmakta olup, bu kütüphanelerden faydalanan toplam kullanıcı sayısı ise 15.683.134'tür.
Gezici kütüphaneler aracılığıyla yerleşik kütüphane hizmetinden yararlanamayan kullanıcılara kütüphane hizmetleri sunulmakta ve bilgiye erişimde fırsat eşitliği sağlanmaktadır. 2021 yılsonu itibarıyla 66 adet gezici kütüphane yurt genelinde hizmet vermektedir. Bu araçlarda bilgisayar, yazıcı, televizyon gibi teknolojik donanımlar bulunmaktadır. Ayrıca gezici kütüphaneler pandemi döneminde ücretsiz internet sağlayarak Eğitim Bilişim Ağı (EBA) destek noktası olarak hizmet vermiştir. Gezici kütüphane araçlarında bulunan masalar, sandalyeler, zekâ oyunları ve oyuncaklar ile ziyaret edilen alanlarda çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Ayrıca gezici kütüphane içerisinde bulunan dijital ekranlar ile film gösterimleri yapılabilmektedir. Bu kapsamda; yurt genelinde 4.545 yere hizmet götürülmüş, 1.445.182 kullanıcıya ulaşılmış, 635.798 kütüphane üyeliği yapılmış ve 1.419.194 adet kitap ödünç verilmiştir.
Kütüphanecilik işlemlerinin internet üzerinden yapılmasına olanak sağlayan otomasyon sistemi çalışmaları 2004 yılında başlatılmıştır. Haziran 2010 tarihinden itibaren tüm halk kütüphaneleri “MİLAS Kütüphane Otomasyonu Programı’nı kullanmaya başlamıştır. Daha sonra 2014 yılında açık kaynak kodlu bir yazılım olan “Koha Kütüphane Otomasyon Programı”na geçilmiş olup kütüphanelerde hâlen bu program kullanılmaktadır.
Ayrıca “Halk Kütüphaneleri İnternet Erişim Projesi” kapsamında yurt genelinde 8.000 bilgisayar ile ücretsiz internet hizmeti sunulmaktadır.
Gezici kütüphaneler aracılığıyla yerleşik kütüphane hizmetinden yararlanamayan kullanıcılara kütüphane hizmetleri sunulmakta ve bilgiye erişimde fırsat eşitliği sağlanmaktadır. 2021 yılsonu itibarıyla 66 adet gezici kütüphane yurt genelinde hizmet vermektedir. Bu araçlarda bilgisayar, yazıcı, televizyon gibi teknolojik donanımlar bulunmaktadır. Ayrıca gezici kütüphaneler pandemi döneminde ücretsiz internet sağlayarak Eğitim Bilişim Ağı (EBA) destek noktası olarak hizmet vermiştir. Gezici kütüphane araçlarında bulunan masalar, sandalyeler, zekâ oyunları ve oyuncaklar ile ziyaret edilen alanlarda çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Ayrıca gezici kütüphane içerisinde bulunan dijital ekranlar ile film gösterimleri yapılabilmektedir. Bu kapsamda; yurt genelinde 4.545 yere hizmet götürülmüş, 1.445.182 kullanıcıya ulaşılmış, 635.798 kütüphane üyeliği yapılmış ve 1.419.194 adet kitap ödünç verilmiştir.
Kütüphanecilik işlemlerinin internet üzerinden yapılmasına olanak sağlayan otomasyon sistemi çalışmaları 2004 yılında başlatılmıştır. Haziran 2010 tarihinden itibaren tüm halk kütüphaneleri “MİLAS Kütüphane Otomasyonu Programı’nı kullanmaya başlamıştır. Daha sonra 2014 yılında açık kaynak kodlu bir yazılım olan “Koha Kütüphane Otomasyon Programı”na geçilmiş olup kütüphanelerde hâlen bu program kullanılmaktadır.
Ayrıca “Halk Kütüphaneleri İnternet Erişim Projesi” kapsamında yurt genelinde 8.000 bilgisayar ile ücretsiz internet hizmeti sunulmaktadır.2010-2021 yılı sonu itibariyle bu kütüphanelerde 22.359.038 kitap bulunmakta olup, bu kütüphanelerden faydalanan toplam kullanıcı sayısı ise 15.683.134'tür.
Gezici kütüphaneler aracılığıyla yerleşik kütüphane hizmetinden yararlanamayan kullanıcılara kütüphane hizmetleri sunulmakta ve bilgiye erişimde fırsat eşitliği sağlanmaktadır. 2021 yılsonu itibarıyla 66 adet gezici kütüphane yurt genelinde hizmet vermektedir. Bu araçlarda bilgisayar, yazıcı, televizyon gibi teknolojik donanımlar bulunmaktadır. Ayrıca gezici kütüphaneler pandemi döneminde ücretsiz internet sağlayarak Eğitim Bilişim Ağı (EBA) destek noktası olarak hizmet vermiştir. Gezici kütüphane araçlarında bulunan masalar, sandalyeler, zekâ oyunları ve oyuncaklar ile ziyaret edilen alanlarda çeşitli faaliyetler gerçekleştirilmektedir. Ayrıca gezici kütüphane içerisinde bulunan dijital ekranlar ile film gösterimleri yapılabilmektedir. Bu kapsamda; yurt genelinde 4.545 yere hizmet götürülmüş, 1.445.182 kullanıcıya ulaşılmış, 635.798 kütüphane üyeliği yapılmış ve 1.419.194 adet kitap ödünç verilmiştir.
Kütüphanecilik işlemlerinin internet üzerinden yapılmasına olanak sağlayan otomasyon sistemi çalışmaları 2004 yılında başlatılmıştır. Haziran 2010 tarihinden itibaren tüm halk kütüphaneleri “MİLAS Kütüphane Otomasyonu Programı’nı kullanmaya başlamıştır. Daha sonra 2014 yılında açık kaynak kodlu bir yazılım olan “Koha Kütüphane Otomasyon Programı”na geçilmiş olup kütüphanelerde hâlen bu program kullanılmaktadır.
Ayrıca “Halk Kütüphaneleri İnternet Erişim Projesi” kapsamında yurt genelinde 8.000 bilgisayar ile ücretsiz internet hizmeti sunulmaktadır.
Kütüphane Etkinlikleri
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (KYGM) tarafından okuma ve kütüphane kullanma alışkanlığının kazandırılmasına, okuma kültürünün geliştirilmesine ve yaygınlaştırılmasına ilişkin önemli çalışmalar yürütülmektedir.
Zengin kitap ve süreli yayın koleksiyonuna sahip halk kütüphanelerinde; robotik, keçe, origami, örgü, seramik, ebru, dikiş, takı tasarımı, ayraç ve şapka yapım atölyeleri, Karagöz ve Hacivat gösterileri, masal saatleri ile edebiyat, kültür, sanat, kişisel gelişim ve sağlık alanlarında söyleşiler, aile seminerleri ve farkındalık eğitimleri düzenlenmektedir. Etkinlikler, özellikle çocukların kütüphane ile olan bağını güçlendirmekte ve potansiyel kullanıcılara ulaşmak için bir araç olarak değerlendirilmektedir. Okul öncesi ve okul çağı çocuklara yönelik faaliyetler, çocukların fiziksel, bilişsel ve kavramsal gelişmelerine katkı sağlayarak bilgi düzeylerini artırmaktadır. 2010 yılından bu yana yurt genelinde düzenlenen 62.442 kütüphane etkinliğine toplam 8.329.531 kişi katılmıştır. Bireylerin toplu alanlarda bulunmaktan kaçındığı pandemi döneminde KYGM’ye bağlı “etkinkutuphane” sosyal medya hesapları üzerinden 600’den fazla çevrim içi etkinlik düzenlenmiştir.
Halk kütüphanelerinde yapılan sıra dışı etkinliklerin yanı sıra, disipline edilmiş mekânlar oluşturmak amacıyla kurulan ahşap tasarım, matematik, akıllı tarım, ebru, sıcak cam, kimya, epoksi atölyelerinde ve sanal gerçeklik (VR) platformlarında toplumun her kesimine yönelik etkinlikler gerçekleştirilmektedir. 2022 yılı sonunda yurt genelinde hizmet veren halk kütüphanelerinde 100’den fazla atölye kurulması planlanmaktadır.
Türk Edebiyatının Dışa Açılımı (TEDA) Programı kapsamında, 2005 yılından bu yana 85 ülkede, 60 dilde 3.495 eserin yayımlanması için yurt dışındaki yayınevlerine maddi destek sağlanmıştır. Mayıs 2022 itibariyle TEDA desteği ile yayımlanan eser sayısı 2.862'ye ulaşmıştır.
Zengin kitap ve süreli yayın koleksiyonuna sahip halk kütüphanelerinde; robotik, keçe, origami, örgü, seramik, ebru, dikiş, takı tasarımı, ayraç ve şapka yapım atölyeleri, Karagöz ve Hacivat gösterileri, masal saatleri ile edebiyat, kültür, sanat, kişisel gelişim ve sağlık alanlarında söyleşiler, aile seminerleri ve farkındalık eğitimleri düzenlenmektedir. Etkinlikler, özellikle çocukların kütüphane ile olan bağını güçlendirmekte ve potansiyel kullanıcılara ulaşmak için bir araç olarak değerlendirilmektedir. Okul öncesi ve okul çağı çocuklara yönelik faaliyetler, çocukların fiziksel, bilişsel ve kavramsal gelişmelerine katkı sağlayarak bilgi düzeylerini artırmaktadır. 2010 yılından bu yana yurt genelinde düzenlenen 62.442 kütüphane etkinliğine toplam 8.329.531 kişi katılmıştır. Bireylerin toplu alanlarda bulunmaktan kaçındığı pandemi döneminde KYGM’ye bağlı “etkinkutuphane” sosyal medya hesapları üzerinden 600’den fazla çevrim içi etkinlik düzenlenmiştir.
Halk kütüphanelerinde yapılan sıra dışı etkinliklerin yanı sıra, disipline edilmiş mekânlar oluşturmak amacıyla kurulan ahşap tasarım, matematik, akıllı tarım, ebru, sıcak cam, kimya, epoksi atölyelerinde ve sanal gerçeklik (VR) platformlarında toplumun her kesimine yönelik etkinlikler gerçekleştirilmektedir. 2022 yılı sonunda yurt genelinde hizmet veren halk kütüphanelerinde 100’den fazla atölye kurulması planlanmaktadır.
Türk Edebiyatının Dışa Açılımı (TEDA) Programı kapsamında, 2005 yılından bu yana 85 ülkede, 60 dilde 3.495 eserin yayımlanması için yurt dışındaki yayınevlerine maddi destek sağlanmıştır. Mayıs 2022 itibariyle TEDA desteği ile yayımlanan eser sayısı 2.862'ye ulaşmıştır.
