T
ürkiye’de ulaşım ve iletişim alanlarında 2003-2021 döneminde yapılan toplamda 172,3 milyar dolarlık yatırım sayesinde Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya 520,1 milyar dolar, üretime 1 trilyon 79 milyar dolar ve istihdama 17,9 milyon kişi katkı sağlanmıştır.
Bu dönemde “hayat-hayal ikilemi”, “hayat-hayal bileşkesi”ne dönüşmüştür.
Birbiri ardına hayata geçirilen dünya çapındaki projeler; Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada söz sahibi ülkeler arasına girmesini sağlamıştır.
Ulaşım ve iletişim alanlarında hâlihazırda 500’ü ana proje olmak üzere, toplam 3.111 proje bulunmaktadır.
Türkiye; değişen, dönüşen ve gelişen dünya standartlarını belirleyen ülkelerden biri haline gelmiştir.
“Dijitalleşme, mobilite, lojistik” eksenli politikalar, gelecek projeksiyonlarında önemli yer tutmaktadır.
Modlar arası entegrasyon; insan, yük ve veri taşımacılığında eşitlik ve dengeyi sağlamak açısından önem arz etmektedir.
Ulaşım ve iletişim alanlarında 2022-2053 döneminde yapılması planlanan toplamda 197,9 milyar dolarlık yatırım sayesinde toplam Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya 1 trilyon 8 milyar dolar, üretime 1 trilyon 935,9 milyar dolar ve istihdama 27,7 milyon kişi katkı sağlanması beklenmektedir.
Türkiye, bölgesel bağlantısallığın geliştirilmesine büyük önem atfetmekte, bu amaçla çeşitli girişimlere öncülük etmekte ve destek vermektedir. Bu çerçevede, “Hazar Geçişli Doğu Batı Uluslararası Orta Koridor” girişiminin belkemiğini oluşturan Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattı' nın resmi açılışı 30 Ekim 2017 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Faaliyete geçtiği tarihten itibaren bu hattan net 1 milyon tondan fazla yük taşınmıştır. Ülkemizin son 10 yılda hayata geçirdiği Marmaray, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, İstanbul Havalimanı, 1915 Çanakkale Köprüsü bölgesel bağlantısallığın artırılmasına katkı sağlayan büyük projeler arasında yer almaktadır.
Demir Yolu
Cumhuriyetimizin kurulduğu 1923 yılından 1950 yılına kadar parlak bir dönem yaşayan demir yolu, 1950-2003 arası dönemde yılına kadar hak ettiği ilgiyi görmemiştir.
Ancak 2003 yılında başlatılan demir yolu seferberliği sayesinde ülkemiz dünya standartlarında demir yolu hizmeti vermeye başlamıştır.
Haziran 2022 itibarıyla toplam demiryolu ağımız 13.050 kilometredir.
Bunun 7.122 kilometresi sinyalli, 6.052 kilometresi ise elektrikli hattır.
Yüksek hızlı ve hızlı hat uzunluğu 1.460 kilometredir.
Türkiye; Avrupa’nın 6’ncı, dünyanın 8’inci yüksek hızlı hat işletmecisi ülkesi konumundadır.
YHT hatlarında Haziran 2022 tarihi itibariyle taşınan yolcu sayısı 64,54 milyondur. 2022 hedefi, 71,97 milyon yolcudur.
Ankara-Eskişehir, Ankara-Konya, Ankara-İstanbul ve Konya-Karaman YHT hatları, demir yolunda hızlı ve konforlu seyahat imkânı sağlamıştır.
Ankara-Sivas Yüksek Hızlı Tren Projesinde son aşamaya gelinmiştir.
Ankara-İzmir YHT hattında çalışmalar devam etmektedir. Orta Anadolu’yu Ege ile bağlayacak bu proje ulusal demiryolu ağının entegrasyonuna önemli katkı sunacaktır.
Asrın projesi olarak nitelendirilen Marmaray’ın ilk etabı olan Ayrılık Çesmesi - Kazlıçeşme arası 2013’te hizmete girmiştir. Gebze-Halkalı Hattı’nın tamamı ise 2019 yılında devreye alınmıştır.
Marmaray, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu ile birlikte Modern Demir İpek Yolu’nun en önemli bileşenlerinden biridir. Bu iki projeyle Pekin’den Londra’ya kesintisiz demir yolu ulaşımı sağlanmıştır. Ülkemizin dünya ticaret hacminden daha fazla pay alması ve milletimizin ekonomik ve sosyal refah düzeyinin artırılması sağlanmıştır.
2053 Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı Demir Yolu Projeksiyonu'na göre;
Yolcu taşımacılığı payı yüzde 0,96’dan yüzde 6,20’ye,
yük taşımacılığı payı yüzde 5,08’den yüzde 21,93’e çıkarılacaktır.
Yüksek hızlı tren ve hızlı tren bağlantısına sahip olan il sayısı 8’den 52’ye yükseltilecektir.
Yıllık yolcu taşımacılığı 19,5 milyondan 269,8 milyona çıkarılacaktır.
Yıllık yük taşımacılığı 55 milyon tondan 448 milyon tona ulaşacaktır.
Emniyetli, hızlı, verimli ve etkin bir demir yolu altyapısına sahip olunacaktır.
Lojistik merkez sayısı 13’ten 26’ya çıkarılacaktır.
Lojistik performans endeksi sıralamasında ilk 10 ülke arasında yer alınacaktır.
Kuru liman sistemi geliştirilecek ve yaygınlaştırılacaktır.
Orta koridorda lojistik bir üs haline gelinecektir.
Uluslararası standartlarda etkin işletme yönetiminin benimsendiği lojistik merkez sayısı artırılacaktır.
Dijital dönüşüm desteklenecektir.
Gümrük kontrol süreçleri hızlandırılacak ve etkinliği artırılacaktır.
Kara Yolu
Haziran 2022 itibarıyla bölünmüş yol uzunluğu 28.664 kilometredir.
Bunun 3.633 kilometresi otoyoldur.
Coğrafi konumu nedeniyle Avrupa ve Asya’dan gelen pek çok taşımacılık bağlantısına güzergâh sağlayan Türk kara yolu ulaşım ağı, uluslararası ana arterlerin önemli bir kısmını oluşturmaktadır.
2018 yılında açılan Yavuz Sultan Selim Köprüsü, uluslararası ticaretin gelişmesinde büyük rol üstlenmiştir.
2016 yılında devreye alınan Avrasya Tüneli, dünyanın en önemli ticaret şehirlerinden biri olan İstanbul’un kent içi trafiğini rahatlatmakla kalmamış, aynı zamanda dünyada denizin altına yapılan tüneller arasında prestijli bir konum elde etmiştir.
2022 yılında hizmet vermeye başlayan 1915 Çanakkale Köprüsü ise Asya-Avrupa arasındaki 4. köprü olarak ülkemizin prestij ve gurur kaynaklarından biri olmuştur. Açıldığı andan itibaren özellikle Ege ve Batı Anadolu’daki yolcu ve yük potansiyelinin Avrupa kıtasına taşınmasında büyük rol oynamaya başlamıştır.
2003-2021 döneminde kara yoluna yapılan 112,4 milyar dolarlık yatırımın getirileri; Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya 122,9 milyar dolar katkı, üretime 265 milyar dolar katkı, istihdama 5,3 milyon kişi katkı olarak gerçekleşmiştir.
2053 Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı Kara Yolu Projeksiyonu'na göre;
Yıllık yük taşımacılığı payı yüzde 71,39’dan yüzde 57,47’ye düşürülecektir.
Akıllı ve otonom teknolojiler ile donatılmış, hızlı, emniyetli yol altyapısı ile kaza oranları azaltılacaktır.
Yolculuk planlamalarına göre elektrikli şarj altyapısı tesis edilecektir.
Elektrikli araçlar için uygun altyapılar oluşturulacaktır.
Karayollarında fosil yakıt yerine elektrikli ve alternatif enerji kullanımı artırılacaktır.