TÜRK DIŞ POLİTİKASI VE GÜNCEL MESELELER
TİKA’nın Kalkınma İş Birliği Faaliyetleri
T
ürkiye’nin kalkınma iş birliği faaliyetlerinin özünü; insan odaklılık, ülkenin ihtiyaç ve önceliklerine uygunluk, kaliteli ürün ve hizmet sunumu, tarafsızlık ve şeffaflık, katılımcılık, güvenilirlik, sonuç odaklılık, etkililik, verimlilik, yerindelik ve dış politika ile uyumluluk oluşturmaktadır.
Türk tipi kalkınma iş birliği modeli olarak ifade edilen bu yaklaşımla, 2000'li yıllardan itibaren Türkiye güçlü siyasi liderlik ve ekonomik istikrarla birlikte, uluslararası kalkınma iş birliği alanında yardım sağlayan (donör) ülke konumuna gelmiş ve önemli başarılara imza atmıştır.
1992 yılında resmi kalkınma yardımı teşkilatı Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansının (TİKA) kurulmasıyla birlikte Türkiye’nin kalkınma iş birliği kurumsal bir yapıya kavuşmuştur. 1990’lı yıllarda Türkiye için yardımların önceliği, soydaş devlet ve toplulukların desteklenmesi olmuştur. 2000’li yıllarda ise ekonomideki gelişmeler ve çok yönlü dış politikanın benimsenmesiyle birlikte yardım coğrafyası genişlemeye başlamıştır. Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde başlayan iş birliği faaliyetleri Balkanlar'daki devlet ve toplulukları da kapsamış, insani ve girişimci Türk dış politikası açılımlarıyla birlikte faaliyet coğrafyası Orta Doğu ve Afrika'ya, Doğu ve Güney Asya'ya, Pasifik ve Latin Amerika'ya kadar ulaşmıştır.
TİKA kurulduğu günden itibaren 30 binden fazla proje ve faaliyet yürütmüştür. TİKA’nın kuruluş amacı; iş birliğinde bulunması hedeflenen devletler ve topluluklarla iktisadi, ticari, teknik, sosyal, kültürel ve eğitim alanlarındaki ilişkileri projeler, programlar ve faaliyetler aracılığıyla geliştirmek, yapılacak katkı, yardım ve ilgili süreçleri yürütmek olarak belirlenmiş olup halihazırda 60 ülkede 62 program koordinasyon ofisi ile kalkınma iş birliği ve acil ve insani yardım konularında hem uygulayıcı hem de koordinasyon görevlerini yürütmektedir. Türkiye’deki birçok kamu kurum ve kuruluşu ile sivil toplum kuruluşu da TİKA ile iş birliği ve koordinasyon halinde uluslararası yardım ve kalkınma iş birliği faaliyetinde bulunmaktadır.
Türk tipi kalkınma iş birliği modeli olarak ifade edilen bu yaklaşımla, 2000'li yıllardan itibaren Türkiye güçlü siyasi liderlik ve ekonomik istikrarla birlikte, uluslararası kalkınma iş birliği alanında yardım sağlayan (donör) ülke konumuna gelmiş ve önemli başarılara imza atmıştır.
1992 yılında resmi kalkınma yardımı teşkilatı Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansının (TİKA) kurulmasıyla birlikte Türkiye’nin kalkınma iş birliği kurumsal bir yapıya kavuşmuştur. 1990’lı yıllarda Türkiye için yardımların önceliği, soydaş devlet ve toplulukların desteklenmesi olmuştur. 2000’li yıllarda ise ekonomideki gelişmeler ve çok yönlü dış politikanın benimsenmesiyle birlikte yardım coğrafyası genişlemeye başlamıştır. Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde başlayan iş birliği faaliyetleri Balkanlar'daki devlet ve toplulukları da kapsamış, insani ve girişimci Türk dış politikası açılımlarıyla birlikte faaliyet coğrafyası Orta Doğu ve Afrika'ya, Doğu ve Güney Asya'ya, Pasifik ve Latin Amerika'ya kadar ulaşmıştır.
TİKA kurulduğu günden itibaren 30 binden fazla proje ve faaliyet yürütmüştür. TİKA’nın kuruluş amacı; iş birliğinde bulunması hedeflenen devletler ve topluluklarla iktisadi, ticari, teknik, sosyal, kültürel ve eğitim alanlarındaki ilişkileri projeler, programlar ve faaliyetler aracılığıyla geliştirmek, yapılacak katkı, yardım ve ilgili süreçleri yürütmek olarak belirlenmiş olup halihazırda 60 ülkede 62 program koordinasyon ofisi ile kalkınma iş birliği ve acil ve insani yardım konularında hem uygulayıcı hem de koordinasyon görevlerini yürütmektedir. Türkiye’deki birçok kamu kurum ve kuruluşu ile sivil toplum kuruluşu da TİKA ile iş birliği ve koordinasyon halinde uluslararası yardım ve kalkınma iş birliği faaliyetinde bulunmaktadır.
Türkiye’nin Resmi Kalkınma Yardımları
Kalkınma yardımları; bir veya birden fazla kamu, özel, STK veya uluslararası niteliği haiz donörün kalkınma veya acil ve insani amaçlarla OECD standartlarına göre alıcı olan bir ülkeye veya uluslararası kuruluşlara yapılan bütçe destekleri, programlara katkılar, proje-bazlı girişimler, uzman ve teknik destek, öğrenci bursları ve ülke içerisindeki sığınmacıların giderlerini kapsamaktadır.
Türkiye, OECD/DAC üyesi olmayıp özellikle kalkınma yardımlarıyla ilgili gönüllü raporlama yapmaktadır. Türkiye’nin son yıllarda donör ülke olarak sergilediği başarılı performans ile kalkınma yardımları büyüklüğüne göre yapılan sıralamada birçok OECD/DAC üyesi gelişmiş ülkenin önüne geçmiş, 2011 yılında gerçekleşen hızlı artışla birlikte, 30 DAC üyesi ile karşılaştırıldığında kalkınma yardımları büyüklüğü itibariyle İtalya, İsviçre, Danimarka, Belçika, İspanya ve Kore gibi önemli donörleri geride bırakmıştır.
Türkiye, OECD/DAC üyesi olmayıp özellikle kalkınma yardımlarıyla ilgili gönüllü raporlama yapmaktadır. Türkiye’nin son yıllarda donör ülke olarak sergilediği başarılı performans ile kalkınma yardımları büyüklüğüne göre yapılan sıralamada birçok OECD/DAC üyesi gelişmiş ülkenin önüne geçmiş, 2011 yılında gerçekleşen hızlı artışla birlikte, 30 DAC üyesi ile karşılaştırıldığında kalkınma yardımları büyüklüğü itibariyle İtalya, İsviçre, Danimarka, Belçika, İspanya ve Kore gibi önemli donörleri geride bırakmıştır.
Türkiye’deki özellikle Suriyeli geçici koruma statüsünde olan insanlara yönelik yapılan acil ve insani yardımların artması sonrası 2011 yılında 1,27 milyar ABD doları olan Türkiye’nin resmi kalkınma yardımları 2019 yılına kadar 9 yıl boyunca kesintisiz artarak 8,67 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Bu süre boyunca Türkiye’nin acil ve insani yardımların resmi kalkınma yardımları içerisindeki payı ise %21’den %87’ye çıkmış ve 7,54 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. 2020 yılında ise Türkiye’nin resmi kalkınma yardımları 8,12 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 2020 yılı sonu itibariyle %92’si Suriyeliler olmak üzere yaklaşık 4 milyon zorla yerinden edilmiş insanı (geçici koruma statüsünde olanları ve sığınmacıları kapsamakta) misafir eden Türkiye, dünyadaki en önemli ev sahibi ülke konumundadır.
2009 yılında Türkiye’nin RKY/GSMG (Resmi Kalkınma Yardımlarının Gayrisafi Milli Gelire Oranı) oranı %0,11 iken resmi donörlerin %0,31 olarak gerçekleşmiştir. 2009-2020 yılları arasında resmi donörler %0,30 seviyesinde nispeten istikrarlı bir yardım profili sergilemiştir. Aynı süreçte Türkiye’nin RKY/GSMG oranı her yıl istikrarlı şekilde artmış ve 2019 yılında rekor kırarak %1,15 olarak gerçekleşmiştir. 2020 yılında ise bu oran Türkiye için %1,12 ve resmi donörler için %0,32 olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye'nin önemli bir kısmı Afrika'da yer alan En Az Gelişmiş Ülkelere (EAGÜ) olan destek taahhüdü de bu süreçte fazlasıyla gerçekleşmiştir.
2009 yılında Türkiye’nin RKY/GSMG (Resmi Kalkınma Yardımlarının Gayrisafi Milli Gelire Oranı) oranı %0,11 iken resmi donörlerin %0,31 olarak gerçekleşmiştir. 2009-2020 yılları arasında resmi donörler %0,30 seviyesinde nispeten istikrarlı bir yardım profili sergilemiştir. Aynı süreçte Türkiye’nin RKY/GSMG oranı her yıl istikrarlı şekilde artmış ve 2019 yılında rekor kırarak %1,15 olarak gerçekleşmiştir. 2020 yılında ise bu oran Türkiye için %1,12 ve resmi donörler için %0,32 olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye'nin önemli bir kısmı Afrika'da yer alan En Az Gelişmiş Ülkelere (EAGÜ) olan destek taahhüdü de bu süreçte fazlasıyla gerçekleşmiştir.
Turizm Ülkesi Türkiye
Geleneksel Sanatlar
Tiyatro
Türk Mutfağında Öne Çıkan Lezzetler
Uluslararası Kalkınma İş Birliği Faaliyetlerinde Temel Hususlar ve Yaklaşımlar
Kalkınma iş birliği projeleri Türkiye'nin uluslararası meselelerdeki girişimci ve insani dış politikasının bir yanmasıdır. Dünyanın neresinde olursa olsun, ülkemizin desteğine ihtiyaç duyan herkese imkanlar çerçevesinde yardım elini uzatmak esastır.
Kalkınma iş birliği anlayışımız, köklü geçmişimizden, devlet felsefemizden, medeniyet tecrübemizden ve kültürel değerlerimizden beslenirken; yaşadığımız çağın ihtiyaçları ve uluslararası reel-politik ile bağını da koparmaz.
Türkiye'nin yüksek duyarlılık gösterdiği ülkesel, bölgesel veya küresel ölçekteki kalkınma problemlerine yereldeki gerçek ihtiyaçları dikkate alarak çözümler üretilir.
Tüm sektörleri etkileyen eğitim alanında, fiziki ve beşeri altyapıları geliştirerek geleceğe en büyük yatırım yapılmış olur. Özellikle az gelişmiş ülkelerde, iyi eğitim imkanlarına erişebilmek meslek sahibi olmayı, ekonomik ve sosyal hayata katılarak radikal unsurlardan ve terörden korunmayı sağlar.
En değerli şeyin insan hayatı olduğunun bilincinde olarak, sağlık alanında fiziki ve beşeri altyapılar geliştirilerek ülkenin en büyük sermayesi korunur. Aile, kadın ve çocuk sağlığına özel önem verilir. Aile ve toplumun temeli olarak kadının statüsünün güçlendirilmesine özel önem verilir. Toplumun zayıf kesimleri (yetimler, yaşlılar, engelliler vb.) desteklenerek ekonomik ve sosyal hayatın dengesine katkı sağlanır. İnsanın en temel ihtiyaçlarından olan temiz suya erişim ve gıda üretimi projelerine özel önem verilerek kuraklık, açlık ve yoksulluk ile mücadeleye destek verilir.
Doğal afet ya da savaş gibi krizlerle ortaya çıkan acil durum ihtiyaçlarına karşı dünyanın dört bir yanındaki koordinatörlükler ile anında harekete geçilereek can kayıpları önlenmeye çalışılır, sosyal travma etkisi azaltılır ve normalleşme süreci hızlandırılır.
Ülkelerin idari ve ekonomik sistemlerinin iyileştirilmesi, terörle mücadele kapasitesinin gelişimi desteklenir, terör kaynaklı mağduriyetlerin ortadan kaldırılmasına yönelik projeler geliştirilir.
Kalkınma iş birliği faaliyetleri ülkemizin taraf olduğu Paris Deklarasyonu ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (2030 Ajandası) sağladığı katkılarla, En Az Gelişmiş Ülkeler de dahil olmak üzere yardım taahhütlerimizin yerine getirilmesini mümkün kılar. Bu projelerle bir taraftan hedef ülkenin kalkınma problemlerine çözüm sağlanırken, diğer taraftan ülkeler arası siyasi/diplomatik ve ticari/ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine ve ülkemizin uluslararası etkinliğine önemli katkılar sağlanır.
üm
Ülkelerin sahip oldukları doğal kaynakların ve beşeri kapasitenin ekonomiye kazandırılmasına öncelik verilir. Kalkınma gayreti içindeki ülkelerin sömürü düzeninden kurtulabilmeleri, yeni fırsatlar ve çıkış yolları bulabilmeleri için kazan-kazan ilkesi çerçevesinde ekonomik iş birliği imkanları değerlendirilir.
Ekonomik iş birliğine zemin oluşturabbilmek amacıyla, mesleki ve teknik eğitim, istihdam, üretimin geliştirilmesi ve ticaret ile gelir elde edilmesi sürecine yönelik; tarım, hayvancılık, ormancılık, inşaat, sanayi, turizm, ulaşım, iletişim gibi sektörlerde projelere destek sağlanır.
Dünyanın gelecek nesillere teslim edeceğimiz biz emanet olduğu şuuruyla; havayı, toprağı, su kaynaklarını, hayvanları, bitkileri, ve canlı-cansız tüm tabiatı koruyarak kalkınmanın sürdürülebilir kılınabilmesi için; ekolojik dengenin korunmasına, çevre kirliliğinin önlenmesine, kaynakların bilinçli ve verimli kullanımına, aşırı tüketim ve israfın önlenmesine yönelik çalışmalar desteklenir.
Türkiye'nin yüksek duyarlılık gösterdiği ülkesel, bölgesel veya küresel ölçekteki kalkınma problemlerine yereldeki gerçek ihtiyaçları dikkate alarak çözümler üretilir.
Tüm sektörleri etkileyen eğitim alanında, fiziki ve beşeri altyapıları geliştirerek geleceğe en büyük yatırım yapılmış olur. Özellikle az gelişmiş ülkelerde, iyi eğitim imkanlarına erişebilmek meslek sahibi olmayı, ekonomik ve sosyal hayata katılarak radikal unsurlardan ve terörden korunmayı sağlar.
En değerli şeyin insan hayatı olduğunun bilincinde olarak, sağlık alanında fiziki ve beşeri altyapılar geliştirilerek ülkenin en büyük sermayesi korunur. Aile, kadın ve çocuk sağlığına özel önem verilir. Aile ve toplumun temeli olarak kadının statüsünün güçlendirilmesine özel önem verilir. Toplumun zayıf kesimleri (yetimler, yaşlılar, engelliler vb.) desteklenerek ekonomik ve sosyal hayatın dengesine katkı sağlanır. İnsanın en temel ihtiyaçlarından olan temiz suya erişim ve gıda üretimi projelerine özel önem verilerek kuraklık, açlık ve yoksulluk ile mücadeleye destek verilir.
Doğal afet ya da savaş gibi krizlerle ortaya çıkan acil durum ihtiyaçlarına karşı dünyanın dört bir yanındaki koordinatörlükler ile anında harekete geçilereek can kayıpları önlenmeye çalışılır, sosyal travma etkisi azaltılır ve normalleşme süreci hızlandırılır.
Ülkelerin idari ve ekonomik sistemlerinin iyileştirilmesi, terörle mücadele kapasitesinin gelişimi desteklenir, terör kaynaklı mağduriyetlerin ortadan kaldırılmasına yönelik projeler geliştirilir.
Kalkınma iş birliği faaliyetleri ülkemizin taraf olduğu Paris Deklarasyonu ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına (2030 Ajandası) sağladığı katkılarla, En Az Gelişmiş Ülkeler de dahil olmak üzere yardım taahhütlerimizin yerine getirilmesini mümkün kılar. Bu projelerle bir taraftan hedef ülkenin kalkınma problemlerine çözüm sağlanırken, diğer taraftan ülkeler arası siyasi/diplomatik ve ticari/ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine ve ülkemizin uluslararası etkinliğine önemli katkılar sağlanır.
üm
Ülkelerin sahip oldukları doğal kaynakların ve beşeri kapasitenin ekonomiye kazandırılmasına öncelik verilir. Kalkınma gayreti içindeki ülkelerin sömürü düzeninden kurtulabilmeleri, yeni fırsatlar ve çıkış yolları bulabilmeleri için kazan-kazan ilkesi çerçevesinde ekonomik iş birliği imkanları değerlendirilir.
Ekonomik iş birliğine zemin oluşturabbilmek amacıyla, mesleki ve teknik eğitim, istihdam, üretimin geliştirilmesi ve ticaret ile gelir elde edilmesi sürecine yönelik; tarım, hayvancılık, ormancılık, inşaat, sanayi, turizm, ulaşım, iletişim gibi sektörlerde projelere destek sağlanır.
Dünyanın gelecek nesillere teslim edeceğimiz biz emanet olduğu şuuruyla; havayı, toprağı, su kaynaklarını, hayvanları, bitkileri, ve canlı-cansız tüm tabiatı koruyarak kalkınmanın sürdürülebilir kılınabilmesi için; ekolojik dengenin korunmasına, çevre kirliliğinin önlenmesine, kaynakların bilinçli ve verimli kullanımına, aşırı tüketim ve israfın önlenmesine yönelik çalışmalar desteklenir.
En Az Gelişmiş Ülkeler (EAGÜ) listesinde bulunan 46 ülkenin 33 tanesi Afrika Kıtası’nda bulunmaktadır. En Az Gelişmiş Ülkelere 2011-2020 yılları arasında yapılan toplam yardım 2,28 milyar ABD doları iken bu miktarın %65’i olan 1,49 milyar ABD doları Afrika Kıtası’ndaki EAGÜ’lere yönelik olmuştur. 2005 yılında 1,4 milyon ABD doları olan yardım miktarı 2015 yılında 391,60 milyon ABD doları ile tarihi rekoruna ulaşmıştır.
Türkiye'nin Kalkınma İş Birliğinde Öne Çıkan Bazı Projeler
Eğitim
Kırgızistan’ın Oş kentinde Kırgız-Türk Dostluk Lisesi inşa edilmiş olup 1.000 civarında öğrenciye eğitim verme kapasitesine sahiptir.
Nijer’in başkenti Niamey’de 42 derslikli, 1.260 öğrenci kapasiteli kız-erkek okulu ve yurt binası inşası ve tefrişatı gerçekleştirilmiştir.
Filistin’de Kudüs Üniversitesi Kız Öğrenci Yurdu inşası yapılmıştır.
Azerbaycan Bakü Atatürk Lisesinin eğitim binalarının modernizasyonu ve tefrişatı yapılarak okulun ek 800 öğrenci kapasitesine ulaşması sağlanmıştır.
Paraguay'ın Luque kentinde bulunan Türkiye Cumhuriyeti Okulu’nun eğitim kapasitesi artırılmış ve öğrencilerin daha iyi şartlarda eğitim alması sağlanmıştır.
Bosna Hersek’in “Vezirler Şehri” olarak anılan Travnik şehrinde bulunan tarihi Elçi İbrahim Paşa Medresesi, yenilenmiş ve bir eğitim kurumu olarak faaliyete geçmesi sağlanmıştır.
Kolombiya’nın Antioquia bölgesinde El Orejon kasabasında inşa edilen ve Kolombiya devlet başkanının açılışını yaptığı okul ile ülkedeki barış sürecine katkıda bulunulmuştur.
Sağlık, Su ve Sanitasyon
Yemen’de yaşanan iç savaşla birlikte ortaya çıkan bölge halkının ihtiyaçlarına yönelik 50 yataklı sahra hastanesi Sağlık Bakanlığı, Kızılay ve TİKA iş birliğinde kurulmuş olup yıllık 1,2 milyon kişiye sağlık hizmeti vermektedir.
Gazze'de ülkenin en büyük ve en donanımlı hastanesi olarak Türkiye-Filistin Dostluk Hastanesi inşa edilmiş ve donatılmıştır.
Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te Türkiye tarafından inşa edilen Kırgız-Türk Dostluk Hastanesi çeşitli branşlarda ileri teşhis ve tedavi imkanıyla hizmet vermektedir.
Nijer-Türkiye Dostluk Hastanesinde 8 poliklinik, 2 ameliyathane, 5 kişilik yoğun bakım ünitesi, 20 hasta odası, 5 kuvöz, doğumhane, görüntüleme merkezi, laboratuvar ve eczane bulunmakta olup Türk çalışanlar da dahil 150'den fazla personel görev yapmaktadır
Afganistan’ın başkenti Kabil’de 100 hastaya kulak burun boğaz ameliyatı yapılmış, 250 hasta muayene edilmiştir.
“Ana Çocuk Sağlığını Geliştirme Programı” (AÇSAP) kapsamında düzenlenen kurslara farklı coğrafyalardan 2.000’e yakın kişi katılmıştır.
Somali-Türkiye Recep Tayyip Erdoğan Eğitim ve Araştırma Hastanesi inşa edilmiştir. Hastanede ayda ortalama 25.000 hasta tedavi edilmekte ve 550 ameliyat gerçekleştirilmektedir.
Libya’da Misurata Fizyoterapi Hastanesi inşa edilmiştir. 2.400 metrekare kapalı alana sahip olan hastanede kadın, erkek ve acil ortopedik müdahale olmak üzere 3 bölüm, 38 terapi bölmesi ve 2 terapi havuzu bulunmaktadır.
Ukrayna
Filistin
Hırvatistan
Lübnan
Lübnan
Türkiye ile Sudan arasında imzalanan protokol çerçevesinde hizmete sunulan Sudan-Türkiye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 46 yoğun bakım yatağı, 3 ameliyathane, 2 doğumhane, 1 tam donanımlı radyoloji ünitesi, 1 laboratuvar ve 150 yatak kapasitesi ile hizmete devam etmektedir.
Özbekistan’ın acil sağlık altyapısını geliştirmek ve sağlık hizmet kalitesini artırmak amacıyla 50 ambulans ve 20 mobil ofis aracı hibe edilmiştir.
Gürcistan'da Batum Enfeksiyon Hastalıkları Hastanesi yenilenerek kapasitesi artırılmış ve COVID-19 pandemisi ile mücadele sürecinde ülkenin sağlık sistemine çok önemli bir katkı sağlamıştır.
Moldova Cumhuriyeti Gagavuz Yeri’nin başkenti Komrat’ta mevcut “Bölge Hastanesi” içerisinde Aziz Sancar Tanı ve Tedavi Merkezi kurulmuş olup yılda yaklaşık 40.000 kişiye hizmet vermektedir.
Benin’in başkenti Porto Novo’ya yakın bir kasaba olan Adjohoun’da bir sağlık ocağı inşası gerçekleştirilmiştir.
Kenya ülke içinde yerinden edilmişler (IDP) kampında yaşayan ailelerin yaşadığı temiz suya erişim sıkıntısının giderilmesi amacı ile sürdürülen “Önce Su Programı” kapsamında su depoları inşa edilmiştir.
2020 yılında Suriye’de Barış Pınarı Harekâtı kapsamında terörden arındırılan bölgelerde (Resulayn, Tel Abyad) 1,3 milyon kişinin su ihtiyacını karşılamak için sondaj kuyuları inşa edilmiştir.
COVID-19 ile Uluslararası Mücadele
Pandemi ile uluslararası mücadeleye katkı kapsamında TİKA tarafından dünyanın dört bir yanına ulaşılmış ve muhtelif projeler gerçekleştirilmiştir.
Ülkenin ihtiyacına göre tıbbi ekipman ve sarf malzemeleri hibe edilerek, sağlık eğitimleri düzenlenmiştir.
Bu kapsamda ihtiyaç sahibi 75 ülkede 221 proje ve faaliyet gerçekleştirilmiştir.
Projelerden ırk, dil, din, mezhep ayrımı yapılmaksızın 5 milyona yakın insan faydalanmıştır.
Türkiye'nin inşa ettiği hastaneler pandemi ile mücadelede de etkin rol oynamıştır.
Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık
Somali'nin başkenti Mogadişu’da tarım alanında nitelikli eğitimler vermek üzere Anadolu Ziraat Fakültesi binası inşa edilmiştir. Uygulamalı eğitimler için gerekli olan motorlu tarım araçları ve ekipmanları hibe edilmiştir. Yumurta Tavukçuluğunun Geliştirilmesi Projesi kapsamında ise Mogadişu’da modern bir tavuk üretim çiftliği kurulmuştur.
Bosna-Hersek’te tarım alanında nitelikli iş gücünü arttırma, ülke genelinde tarım projelerinin geliştirilmesi ve işsizliğin azaltılması kapsamında Ahududu Ekimi ve Kırsal Kesimde İstihdam Sağlama Projesi gerçekleştirilmiştir.
Sudan’da önemli bir kapasiteye sahip olan büyükbaş hayvancılığı geliştirmek amacıyla “Sudan Türk Gen Kaynakları ve Suni Tohumlama Merkezi” kurulmuştur.
Azerbaycan'da arıcılığın geliştirilmesi amacıyla işletmeler kurulması için ailelere gerekli ekipmanlar sağlanarak eğitimler verilmiştir.
Gürcistan'da Topraksız Çilek Üretimi ve Modern Gotik Topraklı Üretim Seralarının Kurulumu projesi gerçekleştirilmiştir.
Bangladeş’in, yerli pamuk üretimi kapasitesini artırmak, hammadde temininde dışa bağımlılığını azaltmak ve düşük verimliğe sahip atıl tarım alanlarından faydalanmak amacıyla “Bangladeş Pamukçuluk Kapasitesinin Geliştirilmesi” projesi gerçekleştirilmiştir.
Kolombiya balık üretimi ve işlenmesi için kurulmuş tesise balık işleme, paketleme ile depolama üniteleri desteğinde bulunulmuştur.
KKTC’nin beş farklı orman bölge şefliği sınırları içerisinde yer alan yol şebeke ağı planı teslim edilmiştir.
Gine’de Arabica cinsi kahve üretilmesi hedefiyle gübre, zirai ilaçlar, sulama sistemi ve ekipmanları desteği sağlanmıştır.
Güney Sudan Hayvancılık ve Balıkçılık Bakanlığı ve STK iş birliğinde tavuk yetiştiren çiftçilere güneş kuluçka makinesi, civciv, yem, suluk ve çeşitli aşı desteği sağlanmıştır. Proje kapsamında ayrıca arıcılar için 300 arı kovanı ve arıcılıkta kullanılan kıyafetler ile çeşitli ekipman temin edilmiştir.
Somali ve Nijer’de kalkınma projeleri kapsamında yaklaşık 100 yetim ailesine küçükbaş hayvan dağıtımı gerçekleştirilmiştir.
Sri Lanka’nın Ampara bölgesinde sulama kanalı inşa edilmiştir.
Karadağ’da örtü altı yetiştiriciliği faaliyetlerinin desteklenmesi ve halkın hayat standartlarının yükseltilmesi amacıyla köylerde yaşayan ekonomik durumu iyi olmayan 50 çiftçi aileye sera ve sulama sistemi ile tohum dağıtımı yapılmıştır.
Sri Lanka’nın kuzeydoğusunda yer alan ve ülkede 1983-2009 yılları arasında süren iç karışıklardan en çok etkilenen bölgelerden biri olan Trincomalee’de geçimini balıkçılıkla sağlayan 50 aileye balıkçı kanosu hibe edilmiştir.
Gürcistan’da 128 bin hektarlık alanı ile dünya bitkisel mirası Tiflis Milli Botanik Bahçesi’nde ihtiyaç duyulan ilaç ve ekipmanlar temin edilmiştir.
Filistin’in Cenin Bölgesi’nde yürütülen ağaçlandırma ve tarım faaliyetlerinde fidan ihtiyacının yeterince karşılanamaması nedeniyle toplamda 1.500 metrekare alanda seraların bulunduğu bir fidan üretim tesisinin kurulumu gerçekleştirilmiştir.
Guatemala’nın kuzeyindeki Alta Verapaz bölgesinde yaşayan, tek geçim kaynağı kahve olan 850 kahve üreticisi Maya yerlisi çiftçiye üretim kapasitelerini artıracak ekipman desteğinde bulunulmuştur.
Enerji
14 yıldır güneş panelleri ile mikro projeler üreten Moldova Rüzgar Enerjisi Birliği tarafından yürütülen “Plazma-2019” isimli elektrikli taşıtlar için güneş enerjili şarj istasyonu geliştirilmesi projesine destek sağlanmıştır.
Sudan’da imzalanan Mesleki İş Birliği Protokolü kapsamında elektrik dağıtımı sektöründe çalışan Sudanlılara eğitim verilmiştir.
Burkina Faso Sendikalar Birliği (CBS) mühendislerinden oluşan heyete yenilenebilir enerji konulu bir eğitim programı düzenlenmiştir.
Cezayir’in Tipaza vilayetinde bulunan Şerşel Mesleki Eğitim Merkezi’ne güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi ve PLC (programlanabilir mantıksal denetleyici) laboratuvarı kurulmuştur.
Ekonomik Altyapı ve Hizmetler
Moğolistan’da yerel üreticilerin refah düzeyinin iyileştirilmesi, iş imkanlarının geliştirilmesi, sağlıklı süt ve süt ürünleri üretebilmesine katkı sağlamak amacıyla Gobi-Altay vilayetinde süt ve süt ürünleri üretim tesisi kurulmuştur.
Filistin Gazze’de yerel tarım ve gıda sektörlerinin desteklenmesi amacıyla zeytinyağı fabrikası kurulumu ve tefrişatı gerçekleştirilmiştir.
Lübnan’da kadınlara meslek edindirmek ve sürdürülebilir gelir sağlamaları amacıyla çikolata üretim ve satış atölyesi kurulmuştur.
Bosna-Hersek’in Vitez şehrinde savaş mağduru kadınları desteklemek amacıyla meyve suyu üretim tesisi kurulmuştur.
Namibya’daki Namib Çölü’nün doğu sınırına yakın Erongo Bölgesi’ndeki Ozondati ve Otjongundu köylerinin yetiştirdikleri hayvanların kuraklık dönemlerinde telef olmalarını önlemek amacıyla “Hidroponik Yem Serası Tesisi” projesi gerçekleştirilmiştir.
Afganistan’daki tarihi eserlerin restorasyonu için çini üreten ve tarihi çinileri restore eden tek merkez durumunda olan ancak maddi imkânsızlıklar dolayısıyla üretimini durdurma noktasına gelen Herat Çinicilik Atölyesi’ne destek sağlanmıştır.
İdari ve Sivil Altyapı
Mali Ulusal Meclisinin genel kurul salonu ve fuaye alanı yenilenmiştir.
Tunus’ta yerel yönetimlerin ihtiyacını karşılamak amacı ile ambulans, çöp kamyonu ve sokak süpürme araçları hibe edilmiştir.
Bosna Hersek Arşivleri Başkanlığı Devlet Arşivindeki Osmanlı Dönemine ait belgelerin dijital ortama aktarılması amacıyla yedi adet tarama cihazı temin edilmiştir. Sağlanan destek ile Bosna Hersek arşivlerinde bulunan Osmanlı Dönemi’ne ait belgelerin dijital ortama aktarılabilmesi ve araştırmacılar için daha erişilebilir olması sağlanmıştır.
Afganistan’ın kuzeyinde yer alan Cevizcan Vilayeti Şibirgan şehrinde bulunan Ankara Ali Şir Nevai Camii yerleşkesinde bulunan dükkânların ikisi kütüphaneye dönüştürülerek donatılmıştır. Türk kültür ve dilinin yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır.
Diplomasi Eğitimi Programı (DEP) kapsamında Türk dış politikası, protokol kuralları, temel diplomasi, sınır aşan sular, kamu diplomasisi, çok taraflı diplomasi ve müzakere konulu eğitimler verilmiştir.
Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından Afganistan, Sudan, Azerbaycan, Tunus, Filistin, Kazakistan, Özbekistan ve Kenya’daki güvenlik personeline eğitim verilmiştir.
METEP (Medya Teknikleri Eğitimi) ile MEP (Muhabir Eğitimi Programı) programları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca üç farklı ülkede yüz yüze uygulanan “Yeni Medya Temel Habercilik Eğitimi” programına medya temsilcileri katılmıştır.
Küba Radyo Televizyon Kurumuna (ICRT) HD yayınları alanında eğitim desteğinde bulunmuştur.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yer alan Maraş bölgesinin kapalı kısmında bulunan sahil şeridiyle birlikte sahil şeridine giden iki cadde KKTC makamlarınca 8 Ekim 2020’de halkın ziyaretine açılmıştır. Halkın kullanımına açılan bölgede çevre düzenlemesi ve yol yapım çalışması yürütülmüştür.
Malavi, Somali, Uganda ve Zambiya’nın su ve kanalizasyon idarelerinden gelen heyete eğitim verilmiştir.
2001 yılında Türkiye’nin Dünya Meteoroloji Teşkilatı (DMT/WMO) Bölgesel Eğitim Merkezi (RTC) olarak tanınmasından günümüze 100’den fazla sertifikalı eğitim programı düzenlemiş ve 1.000’den fazla uluslararası katılımcıya eğitim sağlamıştır.
Afganistan’daki tapu ve kadastro alanlarında Türkiye modelinin uygulanması için beş yıllık Stratejik Kalkınma Programı hazırlanmıştır.
Irak’ın Tuzhurmatu ilçesindeki Alwa ve Aksu’ya asfalt döküm çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Turizm Ülkesi Türkiye
Geleneksel Sanatlar
Tiyatro
Türk Mutfağında Öne Çıkan Lezzetler
Acil ve İnsani Yardım
Türkiye girişimci ve insani dış politikasının ve insan odaklı kalkınma yardımları anlayışının bir yansıması olarak dünyanın her yerindeki ihtiyaç sahiplerine yardım elini uzatmaktadır.
Türkiye'nin acil ve insani yardımları ülkemizdeki Suriyeli misafirlerden Somali'deki kuraklıktan etkilenenlere, Arnavutluk, Meksika ve Haiti'deki depremzedelerden, Pakistan ve Kamboçya'daki sel felaketleri neticesinde evsiz kalanlara, Irak ve Yemen'de çatışmalar arasında kalan masum insanlardan, Gazze'deki, Arakan'daki mazlumlara kadar çok geniş bir coğrafyayı kapsamaktadır.
Kültür
Kazakistan’ın Türkistan şehrinde bulunan büyük mutasavvıf Hoca Ahmet Yesevi’nin türbesi restore edilmiştir.
Hem Sudan hem de Türkiye tarihi için önemli bir konuma sahip Sudan’ın Sevakin adasında yer alan Osmanlı eserleri restore edilmiştir.
Sırbistan’da Tuna’ya hâkim yedi kaleden birisi olma özelliği taşıyan ve Sultan II. Bayezid’in yeniden inşa ettirdiği Ram Kalesi’nin restorasyonu yaptırılmıştır.
Irak’ın Bağdat şehir merkezindeki büyük İslam alimi ve mutasavvıfı Abdülkadir Geylani’nin türbesinin restorasyonu yapılmış ve Bağdat’ın kültürel mirasının korunmasına katkı sağlanmıştır.
Arnavutluk'ta yer alan birinci kategori kültür anıtı Ethem Bey Camii’nin restorasyonu yapılmıştır.
Türkiye ile Cezayir arasındaki 500 yıllık dostluğun simgelerinden, Cezayir’in bağımsızlık sembolü, tarihi 14. yüzyıla dayanan Keçiova Cami restore edilmiştir.
İlk İslam muhacirlerini ülkesinde hoşgörüyle karşılayan Habeşistan Kralı Necaşi ve 15 sahabenin Etiyopya’daki türbesi restore edilmiştir.
Manastır Ohri Ali Paşa Camii (Kuzey Makedonya), El Bab Ulu Camii (Suriye) Lefkoşa Selimiye Camii ve Magusa Lala Mustafa Paşa Camii (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) restorasyonları tamamlanmıştır.
1832 yılında Kosova’nın Prizren şehrinde Emin Paşa tarafından inşa edilen, iç süslemeleri ve tezyinatı ile Prizren şehrinin en güzel camilerinden biri olan Prizren Emin Paşa Cami’nin restorasyon ve çevre düzenlemesi tamamlanmıştır.
Kanuni Sultan Süleyman döneminden günümüze Türk-Macar dostluğunun sembolü, “Budin’in manevî bekçisi” Gül Baba Türbesi, restore edilmiştir.
Kuzey Makedonya'nın Merkez Jupa Belediyesi’ne bağlı Kocacık Köyü'nde bulunan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün babası adına ithafen Ali Rıza Efendi Anı Evi Müze Kompleksi aslına uygun olarak projelendirilip inşa edilmiştir.
‘Türk Anıtları Projesi’ kapsamında Moğolistan’da sürdürülen Tonyukuk kazıları ile Türk-Moğol tarihine ışık tutan keşifler yapılmış, ilgili alanın korunması ve tanıtılması amacıyla altyapı çalışmaları yapılmıştır.
Çoklu ve Çakışan Sektörler
Çita Koruma Vakfına Namibya’da dünyanın en hızlı kara hayvanı çitalara karşı çiftlik hayvanlarını korumak ve ekolojik mücadelede dengeyi sağlamak amacıyla Sivas kangalları ve Anadolu çoban köpekleri hibe edilmiştir. Ayrıca “Doğal Hayatı Koruma, Sürdürülebilir Kırsal Ekonomik Kalkınmanın ve Eko-turizmin Güvenli Yollarla Desteklenmesi Programı” ile yerel halkın ürettiği keçi sütlerinin değerlendirilmesi için “Peynir ve Yoğurt Üretim Tesisi” yapımı ve kurulumu gerçekleştirilmiştir.
Özbekistan’da kadınların sosyal ve ekonomik gelişiminin iş gücüne katılımlarının desteklenmesi amacıyla Buhara Girişimci Kadınlar Derneği inşa edilmiş ve tefrişat desteği sağlanmıştır.
Nijer’de soyu tükenmekte olan zürafaların korunması ve yaşam alanlarının iyileştirilerek soylarının devamını sağlamak amacıyla destekte bulunulmuştur.
Pakistan Karaçi’deki Fatima Jinnah Kız Okulunda kriket sporu antrenman merkezi kurulumu ve ihtiyaç duyulan spor malzemelerinin temini sağlanmıştır.
Üçgen iş birliği kapsamında TİKA, Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Afet Merkezi iş birliğinde doğal afetlerle mücadele eden Asya ülkelerine yönelik olarak “Afet Risk Yönetimi ve Afete Karşı Dirençli Toplumlar Yetiştirilmesi” alanında 2017 yılından bu yana her yıl bir defa olmak üzere düzenlenen eğitimlere yaklaşık 40 uzman katılım sağlamıştır.
Şili’de yaşayan Filistin topluluğu tarafından 1920 yılında kurulan Deportivo Palestino kulübüne sportif malzeme desteğinde bulunulmuştur. Ayrıca iki ülke iş birliği kapsamında; Filistinli, Suriyeli ve Lübnanlıların kaldığı huzurevine destek sağlanmıştır.
Ekvator’un başkenti Quito’da Ekvator- Türkiye Dostluk Parkı yapılmıştır.
BUNLARI BİLİYOR MUYDUNUZ?
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) verilerine göre Türkiye’nin açık ara en fazla sığınmacıyı misafir eden ülke (4 milyon) olduğunu biliyor musunuz?
Türkiye’nin milli gelirine oranla en fazla acil ve insani yardım yapan ülke olduğunu ve bu nedenle “en cömert ülke” unvanına sahip olduğunu biliyor musunuz?
Osmanlı padişahlarının “cihan-penah” yani cihanın sığınağı ve koruyucusu namına sahip olduğunu ve Osmanlı'nın yüzyılar boyunca yaptığı uluslararası yardımların ve insani diplomasi faaliyetlerinin Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü tarafından aynı isimli bir kitapta toplanarak yayımlandığını biliyor musunuz?
Cumhuriyet döneminde ilk uluslararası yardımın 1926 yılında Afganistan ile gerçekleştirilen sağlık alanındaki tecrübe paylaşımı olduğunu, bu kapsamda Mustafa Kemal Atatürk tarafından Dr. Kamil Rıfkı Urga’nın Afganistan’a gönderildiğini ve kendisinin tavsiyesiyle tıp fakültesi kurulduğunu biliyor musunuz?
Bosna-Hersek'te Vişegrad'da Sadrazam Sokullu Mehmed Paşa tarafından yaptırılan ve savaş sebebiyle zarar görmesi sonrasında TİKA tarafından restore edilen Drina Köprüsü’nün aynı adlı romanla İvo Andriç’e 1961 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandırdığını biliyor musunuz?
1962’de Cezayir'in bağımsızlığını kazanmasıyla Cezayirlilerin ilk cuma namazlarını kıldığı Keçiova Cami’nin restorasyonunun TİKA tarafından gerçekleştirildiği biliyor muydunuz?
İlk İslam muhacirlerini ülkesinde hoşgörüyle karşılayan Habeşistan Kralı Necaşi ve 15 sahabenin Etiyopya’daki türbesinin TİKA tarafından restore edildiğini biliyor musunuz?
Türk dili ve tarihi açısından büyük öneme sahip, Moğolistan’da bulunan Bilge Tonyukuk Anıtı ve çevresinde yapılan arkeolojik kazıların ve tanıtımı için yapılan çalışmaların TİKA tarafından desteklendiğini biliyor musunuz?
