T
ürkiye’nin sanayileşme hikâyesi iki yüzyıl öncesine dayanmaktadır. Tanzimat ve Aydınlanma ile paralel olarak ortaya çıkan sanayileşme öyküsü Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından itibaren ivme kazanmış ve Türk sanayisine yön verecek adımlar atılmıştır. 1980’li yıllar itibarıyla Türk sanayisi küresel ekonomiye entegre olmuş ve 2002’den itibaren yapılan yatırımlarla Türkiye bölgesinde ve küresel arenada önemli bir aktör konumuna yükselmiştir.
Ekonomik kalkınmanın ve sürdürülebilir büyümenin en önemli unsurlarından olan sanayileşmede, Türkiye çok önemli mesafeler kaydetmiştir. Bugün Türkiye’de geniş bir üretim yelpazesine sahip, uluslararası bağlantıları güçlü ve ihracata dayalı üretim yapan gelişmiş bir imalat sanayi mevcuttur. Yatırımlardaki artış ülkemizin üretim kapasitesini artırırken bir yandan da istihdamın artmasını ve başta sanayi hasılası olmak üzere gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) artmasını beraberinde getirmektedir. 2000 yılında GSYH içerisinde %18,7 olan imalat sanayinin payı, 2021’de %22’ye yükselmiştir.
Üretim kapasitesinde sağlanan artışlar ülkemizin küresel pazardaki rekabet gücünün de kalıcı şekilde artmasını teşvik etmektedir. 2016 yılı itibarıyla Türkiye’nin dünya ihracatından aldığı pay %0,90 iken bu pay 2020’de %0,98, 2021’de ise %1,05 olarak gerçekleşmiştir. Dünya ihracatında Türkiye ülkeler arası sıralamada 2016 yılında 31. sırada yer alırken, 2021 yılında 29. sıraya yükselmiştir.
Türkiye imalat sanayinde sağlanan yapısal dönüşümler, Türkiye’nin gerek üretimde gerekse ihracatta başta otomotiv, ana metal sanayi olmak üzere makine ve ekipman sektöründe de önemli bir üretim merkezi olmasını sağlamıştır. Türkiye, Avrupa’da ham çelik ve beyaz eşya üretiminde birinci, otomotiv üretiminde dördüncü sırada yer almaktadır.
İmalat sanayi ihracatı, sanayi sektörü ihracatının %98’ini oluştururken Türkiye toplam ihracatının da %94 gibi önemli kısmını teşkil etmektedir. Başta otomotiv sektörü olmak üzere ana metal, giyim eşyası, gıda ve tekstil ürünleri imalatı sektörlerinde sağlanan rekabet gücü küresel ihracat pazarında Türkiye’nin önemli bir aktör olmasını da beraberinde getirmiştir. Rekabet gücünde sağlanan gelişmeler Türkiye’nin sanayi ihracatının son 20 yılda yaklaşık olarak 7 kat oranında artmasını sağlayarak 2021 yılı ihracat oranı 225 milyar dolarla rekor tazelemiştir.